İşi artık falcılığa döküp, Ukrayna’nın yarın Rusya tarafından işgal edileceğini bile söylediler. ABD ile müttefikleri o kadar garip tavır sergiliyor ki anlamak mümkün değil. Hem Rusya’nın işgal teşebbüsüne karşılık vereceklerini söylüyorlar akabinde da “işgalin gerçekleşeceği” beklentisiyle Ukrayna’da bulunan askerlerini geri çekiyorlar. ABD ile İngiltere’den sonra Kanada da dün ismi geçen ülkedeki askerlerini çektiğini duyurdu. Yani, saldırıya/işgale uğrayacağını tez ettikleri Ukrayna’yı bir manada “yalnız”
Neden bunu istesinler? ABD için bölgede süregelen bir istikrarsızlık, Rusya ile uğraşında kendisine avantaj sağlayacak, birinci neden bu. Ukrayna’nın “demokrasi”sini kurtarmakla ilgilendiği yok. NATO’nun yayılmasıyla ABD eksenli dünya sistemi varlığını sürdürecek, bu da ikinci neden. Biden için de, gitgide azalan popülaritesini yükseltmede, Obama ya da Trump kadar oyun kurucu olduğunu gösterme fırsatı Ukrayna.
Ancak, “bir çılgınlık anı” ile karşılaşmazsak Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmesinin akılcı bir tarafı yok. Bu türlü bir işgali yapmak kolay, sürdürmek ise zordur, zira Rusya iktisadının bunu sürdürecek gücü yok. Kırım’ın ilhakı üzere sıkıntısız olacağı da garanti edilemez. Rusya’nın “kırmızıçizgilerimiz aşılırsa” diye kaide edatıyla kurduğu cümleleri kesin sözler üzere anlamak ABD ile müttefiklerinin işine geliyor. Öncelikle, Rusya’nın kırmızıçizgileri şimdi aşılmadı, yani Ukrayna NATO’ya alınmış değil. Üyesi olmadığı halde NATO’nun Ukrayna ile askeri tatbikatlar yapması Rusya’yı kızdırıyor lakin bu işgal için kâfi münasebet olamaz. Ayrıyeten koparılan tüm bu yaygara içinde soğukkanlılığını koruyup sıkıntıya diplomatik tahlil kapılarını sona kadar açan da Rusya. İşte dün Kremlin Sözcüsü Dimitriy Peskov, Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin’in Moskova’nın ABD/NATO’ya güvenlik garantileri konusunda vereceği cevap taslağını onayladığını, diplomatların metne son halini vermek için çalışma yürüttüğünü açıkladı. Yani ABD ile NATO’ya teminat vermek için taslak hazırlayan bir ülke Rusya. Ukrayna’yı işgali planlıyor propagandasına aksi bir tavırdır aldığı.
İşgal edilmeden perişan oldu
İşgal edilse Ukrayna artık yaşadıklarını yaşardı diyesi geliyor insanın. İktisadı esasen âlâ olmayan ülkede, savaş çıkacak spekülasyonları paranın devalüe edilmesine yol açtı. Güçlü yatırımcı oligarklar ülkeyi terk etti. İhracatında, ithalatında sakinlik yaşanıyor. O denli bir savaş çıkacak inancı yaydılar ki, Ukrayna Devlet Lideri Vlodomir Zelenskiy bile “biz 2014’den beri Rus tehdidi altındayız. Bugün de olan o” diyerek abartıya dikkat çekti. Zelensky’in ABD Lideri Joe Biden’ı Kiev’e davet etmesi de “işgal tehdidi” altındaki bir ülkeden beklenecek bir davet değildi. Ukrayna Devlet Lideri olandan bitenden rahatsızlığını lakin bu türlü tabir edebilirdi.
Şimdi; daha evvel de belirttiğim üzere yaşananlara Ukrayna Krizi demek sorunun aslını gizler. Sorunun aslı ABD / NATO yayılmacılığıdır. Bu da bugünün sorunu değil. Yugoslavya Avrupa (başta Almanya) eliyle parçalanırken NATO’nun 1995’te Bosnalı Sırpları bombalaması üzerine periyodun Rusya Federasyonu Devlet Lideri Boris Yeltsin “bu işin ucu hudutlarımıza kadar gelir” demişti. Öngörüsü gerçek çıktı. O vakitten bu yana Rusya’ya, Doğu’ya hakikat genişleyen bir NATO var. Yani Putin’in huysuzluğuyla başlayan bir durum değil bugün yaşananlar. NATO genişlemesinde 1999 yılı oldukça değerlidir. Çekya, Macaristan, Polonya NATO üyesi oldular. İkinci kıymetli tarih 2004’tür; Bulgaristan, Baltık ülkeleri, Romanya, Slovakya, Slovenya NATO’ya alındı.
Paket paket genişleme
Ukrayna’nın da NATO bünyesine, natürel ki Kiev’in de isteğiyle alınmaya çalışılması yıllar evvelki bir proje. ABD’nin Avrupa ve Avrasya İşlerinden Sorumlu Dışişleri Bakan Yardımcısı Victoria Nuland, 1991-2013 ortası Ukrayna’ya 5 milyar dolardan fazla para harcandığını açıkladı örneğin. ABD/Batı’nın üçlü bir genişleme paketi vardır: 1) NATO yayılmacılığı, 2) AB genişlemesi, 3) Demokrasi götürme misyonu. Ukrayna’ya yapılan da bunlar çerçevesinde yapılıyor zati.
Sevimsiz biriydi başka problem ancak Batı, Ukrayna Devlet Lideri Victor Yanukoviç’i bir darbeyle devirdi. Yanukoviç batının planlarına karşı, Rusya yanlısı biriydi. Devrilmesindeki muvaffakiyet ABD/Batı’da Ukrayna’da her istediğini yapabileceği inancını uyandırdı. O nedenle hiç durmadılar, Ukrayna’yı NATO’ya, beklenenden erken alma gayretine giriştiler. Kriz budur işte. Ukrayna üzerinden lakin Rusya ile ABD/NATO ortasında yıllardır süren bir krizdir bu.
NATO korur mu?
Rusya, argüman edildiği üzere, Ukrayna’yı işgal ederse NATO’nun tavrı ne olur? Karışmamak olur. Müdahale edemez. Şimdi üyesi olmamış bir ülke için savaşa girmez. Ukrayna üyesi değil ancak müttefikidir, müttefiki için de tek başına savaşa giremez, bu türlü bir durumda Bulgaristan NATO’ya askeri güç vermeyeceğini duyurdu bile. Çatlamayı göze alamaz NATO.
Büyükelçi’nin kelamları mesajdır
Ukrayna’nın Londra Büyükelçisi’nin “Rusya’yla savaşmaktansa NATO’ya girmekten vazgeçeriz” demesi Ukrayna’nın şimdiki niyetini gösterir. Ukrayna Dışişleri Bakanlığı’nın, büyükelçinin kelamlarını, “düşüncesini yanlış formüle etti” diyerek reddetmesi aldatmasın. Bakanlık, NATO’ya girmeyi anayasa hususu haline getirmiş bir ülke olarak büyükelçisine “haklıdır” diyemezdi, elbette reddedecekti lakin ileti bilhassa Rusya’ya, dolaylı olarak da batıya iletilmiştir sonuçta.
Durum nasıl düzelir?
Son derece kolay. ABD ile müttefikleri Ukrayna’yı Batılılaştırma projesinden vazgeçmeliler. Ukrayna ile Rusya ortasında yapılacak bir saldırmazlık muahedesi güvensizlik problemini ortadan kaldırır. Peskov’un Putin’in Batıya güvenlik taslağını onayladığını duyurması bunun işareti aslında.
Diplomatik kanalları son ana kadar zorlayan Rusya, beklendiği üzere yarın (16 Şubat) Ukrayna’yı işgal ederse şaşırırım doğrusu. Bir üçüncü dünya savaşı çıkmaz elbette ancak “çılgınlık anları”nın her an görülebileceğine ait kaygım düzgünce ayyuka çıkmış olur.
Neyse yarın görürüz artık.
