Bilenler için şaşırtan olmadı doğal. Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin’in bu çeşit davranışları var işte. İkili görüşme biter bitmez, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’u masada tek başına bırakıp süratle uzaklaşması ondan beklenebilecek bir hal. Yıllar evvel de, 2007 miydi?, Moskova’yı ziyareti sırasında, köpeklerden çok korktuğu bilinen Almanya Başbakanı Angela Merkel’i labrador cinsi Koni isimli köpeğiyle birlikte karşılamıştı. Seviyor bu türlü yapmayı.
Rus önder, “geleneksel diplomasi” lisanına fazla bel bağlayanlardan değil. İletilerini tabir etmek için kendine ilişkin bir “diplomatik vücut dili”ne sahip. Bunu ben uydurmuyorum natürel, var bu türlü bir kavram. Ferdî jestlerden ibaret vücut lisanı, niyetlerin, niyetlerin, hislerin yüz tabirleriyle, ses tonunun yüksekliği ya da düşüklüğüyle iletildiği sessiz bildiriler demek aslında. Toplumsal psikolojide Kinetik Bağlantı deniyor buna.
Diplomasi lisanı yetmeyince
Pek bir kibirli batılı başkanlara aldığı bu tavırlar çoğumuz üzere benim de hoşuma gidiyor lakin dünya siyasetinde kıymetli bir aktör olan, Sovyet tecrübesine de sahip sağlam bir diplomasisi bulunan Rusya üzere bir ülkenin başkanının buna neden gereksinim duyduğunu da alışılmış ki merak ediyorum. Rusya’da Putin’in başkanlık ettiği şahsileştirilmiş bir otoriter sistem var. Bu sistem(ler)de tüm yetkiyi elinde tutan Başkan’ın “diplomasi dışı” her tavrı, her kelamı anında “devlet uygulaması” haline gelebilir. Macron’u, görüşmede, adeta “konuşma düzgünce zorlaşsın” diye upuzun bir masanın başka ucuna oturtmak, görüşme sonunda da konuğunu orada bırakıp süratle uzaklaşmak, Moskova ile Kiev ortasındaki meselelere burnunu sokan Macron’u yok saymak elbette. Düşününce, Putin’in bu türlü yapmasında haklılık hissesi var demedim değil. Zira Fransa da NATO lehine bir tahlilden yana aslında. Bu istikamette telkinleri var Rusya’ya. Rusya, Fransa dahil NATO/Avrupa ülkelerine sorunun kaynağı olarak baktığını, onlardan gelecek tahlillere de güvenmediğini “diplomatik dille” söz etmişti. Kâfi olmadığını bir de şu “masa” olayıyla anlamış olduk.
İşin uzmanları Vücut Dili’nin bilhassa iki çeşidinin öne çıktığını söylerler. Biri, kişinin kendisini taarruzlara karşı müdafaa emelli Defansif Vücut Lisanı, başkası de diğerlerine hükmetme içerikli Baskın Vücut Lisanı. Putin’de ikisi de var. Üstü çıplak pozlarını, at üstündeki fotoğraflarını, judo yaparken manzaralarını Defansif Vücut Dili’ne örnek gösterirler. Merkel’i köpekle karşılamak, Macron’u upuzun masanın bir ucuna oturtmak da ikincisine örnektir.
Geri adım atıyor..ama
Bu tavırları aldıktan sonra, geri adımları da dikkat alımlı Putin’in. Kolay özür dilediğine bakınca “amaç hasıl olduktan” sonrasını pek önemsemediğini anlıyoruz. Zira güçlü özürler değil diledikleri. Örneğin Merkel’i köpekle korkuttuktan sonra bir Alman gazetesine verdiği demeçte “Onun için hoş bir şey yapmak istedim. Köpekleri sevmediğini öğrendiğimde olağan ki özür diledim” demişti. Meğer dünyanın tüm istihbarat servisleri ile protokolü Merkel’in 1995’de kendisine saldırdıkları için köpeklerden önemli olarak korktuğunu bilir.
Bu kolay bir olay değildi. Putin’in dünyanın en maço siyasetçilerinden biri olduğu biliniyor. Merkel’e takındığı tutumun bir “erkeklik” gösterisi olduğu söylenmişti o sıralar. Gerçekten Merkel de Alman basınına “neden bunu yapmak zorunda olduğunu anlıyorum. Erkek olduğunu kanıtlamak istiyor. Kendi zayıflığından korkuyor” kelamlarıyla değerlendirmede bulunmuştu.
Evet, Putin son derece maço bir devlet adamı. Gürcistan – Rusya ortasında beş gün süren savaş sırasında o vakit Başbakan olan Putin’in, tekrar bir Fransız Başkan’a, Nicholas Sarkozy‘ye, Gürcistan Cumhurbaşkanı Mihail Şaakaşvili‘yi kast ederek “onu testislerinden asacağını” söylediğini de anımsayalım. Elbette bu dediğini yapacağı yoktu lakin o periyotta de bölgeye burnunu sokmaya çalışan Fransa’ya yönelik bir maço öfkesinin dışavurumuydu o.
Bu tavırları elbette dikkat çekiyor. ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon) 2008’de yaptığı saklı bir araştırmada Putin’in “belirleyici özelliğinin” otizm olduğunu argüman etti. Raporda, Putin’in saatlerce süren imgelerinin incelenmesi sonucu “Rusya Devlet Lideri’nin nörolojik bir anormallik taşıdığı, Asperger Sendromu olarak tanımlanan, tüm kararlarını etkileyen bir otistik bozukluğa sahip olduğu” ileri sürülüyordu.
Dünya önderlerinin profillerini inceleyip bu çeşit sonuçlar çıkarmada uzman da olsa CIA’ya elbette prestij ediyor değilim fakat Putin’in, kendi ülkesinin kültürel kodlarını yansıtan davranışlarını inceleme konusu yaptıracak kadar rahat davranıyor oluşuna da, tek adamların özelliği olmasına karşın, mana veremiyorum.
Macron’a, birçok nedenden dolayı sempatik bakanlardan değilim. Fakat Rusya aslında güçlü bir ülke, “diplomatik nezaket kuralları” içinde konuğunu ağırlasa, söyleyeceklerini, bence dünyanın en usta diplomatlarından biri olan, Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov aracılığıyla iletse daha güzel olurdu. Fransız’ın, batının ağzına sakız olmanın ne alemi var.
Üstelik Putin, masada konuk aşağılayarak, “eeeeey Avrupa”, “eeeey Fransa” diyerek maçolukla dış siyaset yapılmayacağını bilmiyor mu?
Bilmiyorsa söylesin. Örnekleriyle gösteririz…
