Cumhurbaşkanı Arif Alvi‘nin, Başbakan İmran Han’ın davetinin akabinde meclisi feshetmesiyle Pakistan yeni bir seçim sürecine girmiş bulunuyor. Gelişmeye Han’a karşı güvensizlik oylamasının, Meclis Lider Yardımcısı Kasım Suri tarafından Anayasa’nın 5. hususuna muhalif olduğu gerekçesiyle reddedilmesi yol açtı. Yasa gereği Pakistan’da 90 gün içinde seçimlerin yapılması gerekiyor.
Siyasi gözlemcilerin ortak kanısı, şayet itimat oylamasını kaybetseydi, Han’ın birçok zorlukla karşı karşıya kalacağı istikametinde. Bilhassa kendisini yıllardır destekleyen ordu ile de problemler yaşayan Pakistan Başbakanı 2018’de misyonu devralmasından bu yana siyasi hayatının en güçlü devrine girmiş bulunuyor. Koalisyon ortaklarınca yalnız bırakılmasının akabinde Han’ın ABD tarafından yazıldığını ileri sürdüğü bir mektuptan yola çıkarak “ABD beni devirmeye çalışıyor” açıklaması dünyanın dikkatini bu ülkeye çekti. Bazıları ABD’nin Han idaresinden mutlu olmadığını anımsatarak mektubun yazılmış olabileceğini, bazıları de Han’ın “içerideki sıkışmışlığı” dikkatleri öteki istikamete çevirerek aşmayı deneyebileceğini ileri sürdü.
Mektup olmasa da
Şu ana kadar bu cins bir mektubun gelmediği, bunun Pakistan’ın eski bir ABD Büyükelçisi’nin, ABD’li bir yetkilinin tehditlerini ülkesinin hükümetine ilettiği bir telgraf olduğu tez edildi. Bu tehditlerin ne olduğu da şimdi açıklanmadı.
Böyle bir mektubu yazmasa da ABD’nin Han’ın gitmesinden şad olacağı çok açık. Bunun birkaç nedeni var. Birinci akla gelen Han’ın da bölgedeki birçok ülke üzere Rusya’yla, Çin’le kurduğu münasebetler. 24 Mart’ta Moskova’ya yaptığı ziyaretin, Rusya’nın Ukrayna’ya saldırısına denk gelmesi/getirilmesi ABD’nin reaksiyonuna yol açmıştı. Han’ın Çin’le, son vakitlerde sarsılsa da, hala süren bir münasebeti var. Han 6 Şubat’ta Çin’de Çin Devlet Lideri Şi Jinping ile görüşmüştü. Pekin’in Pakistan’a verilen borçların hala ödenmemesinden şad kalmadığı Pakistan medyasında da yer bulmuş bir argüman.
İmran Han’ın, uzun süren popülaritesine, halktan aldığı takviyeye dayanarak orduya ait kimi teşebbüsleri de ülke içinde hem ordu hem de Han karşısı etraflarda önemli bir reaksiyona yol açtı. Pakistan ordusu İmran Han’ı yıllarca desteklese de ABD ile bağlara son derece bedel veriyor. Bu nedenle gelişmelerde belirleyici olacak gücün ordu olduğu ortada. Gelişmeleri takip eden kaynaklar, hem orduya ait kimi uygulamaları hem de ABD tarafından istenmeyişinden dolayı ordunun da Han’ın gitmesini istediğini ileri sürüyor. Pakistan Başbakanı bir müddet evvel orduda yapılması gereken kilit değerdeki atamaları geciktirmiş, askeri hiyerarşiyi de atlamaya çalışmıştı. Han’ın bu teşebbüsleri Genelkurmay’a bir meydan okuma olarak bedellendiriliyor.
Biden onu da hala aramadı
İmran Han’ın büsbütün bir ABD tersi ya da antiemperyalist olduğu söylenemez. Toplumda yükselen ABD aykırısı hisleri önemsediği bir gerçek elbette. Hatta, ABD’nin 2011’de Pakistan’ın kuzeybatısına akınlarını durdurmasını talep etmek için Tehreek-e-Insaf Partisi’ni (TIP) kurmuştu Han. ABD seçimlerinde nedense Donald Trump destekçisi olarak da değerlendirildi Han. Hem bu nedenle hem de Rusya’yla, Çin’le kurduğu alakalar yüzünden Joe Biden Lider olduğu 2021 Ocak ayından beri Han’ı tek bir kere bile olsun aramadı.
Han’ın en rahatsız edici yanı, sefil bir popülist olması. Son derece tutucu Pakistan’da öteki türlü davranması tahminen beklenemezdi lakin az da olsa popülaritesini kimi ilerlemelere yol açabilmede kullanabilirdi. Bunun yerine, başta bayan düşmanı tabirleri olmak üzere, kimi telaffuzlarıyla ülkedeki gerici yapıların takviyesini alma peşinde oldu daima.
Eğer o yapıların şiddetli muhalefeti ile karşılaşırsa Han’ın yardım için başvuracağı ülkelerin İngiltere ile ABD olacağına kuşku yok. Bilhassa hem İngiltere’nin hala ülke ile önemli bağları var hem de ferdî olarak İmran Han İngiltere ile çok yakın ilgi içinde.
Eğer ABD, Rusya-Çin ile alaka geliştirmiş her ülkeyi olduğu üzere Pakistan’ı da amaç alırsa, bu ülkede yakın bir vakitte kimi çalkantıların olması mümkünlüğü son derece yüksek görünüyor.
