İstanbul’da görülecek mahkeme, bugün öldürülen gazeteci Cemal Kaşıkçı davasının Suudi Arabistan isimli makamlarına nakledilmesi tarafındaki 31 Mart tarihli savcılık talebini resmen karara bağlayacak.
İnsan Hakları İzleme Örgütü Ortadoğu Yönetici Yardımcısı Michael Page “Kaşıkçı davasının Türkiye’den Suudi Arabistan’a devredilmesi, onun için her türlü adalet mümkünlüğünü ortadan kaldıracak ve Suudi yetkililerin cinayetten kurtulabileceklerine dair bariz inançlarını da güçlendirecektir” dedi. Page, “Türkiye makamları bu kararlarından geri dönmeli ve Kaşıkçı davasını cinayete ismi karışan şahıslara teslim ederek Suudilerin cezasız kalmasına daha fazla katkıda bulunmamalıdır” biçiminde konuştu.
Page şöyle devam etti: “Türkiye’nin bölgedeki öbür ülkelerle ortasındaki tansiyonları çözmek için yürüttüğü gerçekçi dış siyaset, Cemal Kaşıkçı için adalet talebinden feragat etmeyi içermemelidir,” dedi ve ekledi: “Davayı nakletme kararı, Türkiyeli yetkililerin, yabancı hükümetler tarafından kendi topraklarında gerçekleştirilen suikastları bile örtbas etmeye istekli olabileceklerine ait utanç verici bir itham olarak kayda geçecektir.”
‘Davanın adil bir halde görülme mümkünlüğü sıfır’
Suudi yetkililerin, Kaşıkçı cinayeti ile ilgili olarak hesap verebilirlik unsurunun manalı bir biçimde işletilmesini, gazetecinin 2 Ekim 2018 günü İstanbul’daki Suudi Arabistan Konsolosluğuna girip kaybolmasından bu yana engellemesi memleketler arası toplumda eleştiriliyor.
İnsan Hakları İzleme Örgütü de yaptığı açıklamada Suudi Arabistan’da yargının hiçbir formda bağımsız olmaması, Suudi hükümetinin Kaşıkçı’nın öldürülmesinde oynadığı rol, Suudi Arabistan hükümetinin adaletin tecelli etmesini engellemeye yönelik geçmişteki uğraşları ve ülkenin temel hakkaniyet ölçütlerini karşılamaktan uzak bir ceza yargılaması sisteminin bulunması üzere konular göz önüne alındığında, Kaşıkçı davasının Suudi Arabistan’da adil bir halde görülme mümkünlüğünün sıfıra yakın olduğunu belirtti.
Türkiye için BM’ye çağrı
Örgüt tarafından yapılan açıklamada, “Türkiye’nin müttefikleri ve Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres, Ankara’yı davayı Suudi Arabistan’a nakletmemesi istikametinde teşvik etmelidir” dedi.
Birleşmiş Milletler Yargısız ve Keyfi İnfazlar eski özel raportörü, mevcut Memleketler arası Af Örgütü genel sekreteri Agnes Callamard, cinayete ait yürüttüğü soruşturmada ulaştığı bulguları sunduğu, 19 Haziran 2019 tarihli açıklamasında, Kaşıkçı’yı infaz etme operasyonunun “büyük ölçüde devlet uyumu, kaynakları ve finansmanı” gerektirdiğini belirtmişti.
Türkiye’nin geri adımı
Kaşıkçı cinayeti davasını Suudi Arabistan’a nakledilmesi kararı akabinde Türkiye de milletlerarası soruşturma açılması davetinde bulunduğu evvelki açıklamalarından geri adım atmış oldu. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan 2018 Kasım ayında yaptığı açıklamada cinayetin “önceden planlanmış ve kasıtlı” olduğunu ve Kaşıkçı’yı öldürme buyruğunun Suudi hükümetinin “en üst düzeylerinden” geldiğini belirtmişti.
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu cinayetin akabinde Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde (TBMM) yaptığı konuşmada, “cinayetin aydınlığa kavuşması için her şeyi yapacağız” sözlerini kullanmıştı.
Nakil kararı
Adalet Bakanlığı, Washington Post muharriri Suudi gazeteci Cemal Kaşıkçı’nın, Suudi Arabistan’ın İstanbul Başkonsolosluğunda öldürülmesine ait 26 sanığın yargılandığı davanın Suudi Arabistan isimli makamlarına bölümünü uygun görmüştü.
Adalet Bakanlığı Dış Bağlantılar ve Avrupa Birliği Genel Müdürlüğü, Kaşıkçı davasına bakan İstanbul 11. Ağır Ceza Mahkemesinin talebi üzerine kovuşturmanın Suudi Arabistan makamlarına dönemi konusundaki görüşünü, İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığına göndermişti.
Görüş yazısında, Cemal Kaşıkçı’nın öldürülmesi olayına ait olarak İstanbul 11. Ağır Ceza Mahkemesince yürütülen kovuşturmanın, 6706 sayılı Cezai Mevzularda Milletlerarası İsimli İş Birliği Kanunu’nun 24. hususunun 2. fıkrası uyarınca Suudi Arabistan makamlarına dönemi konusunda Bakanlıktan görüş talep edildiği hatırlatılmıştı.
Ceza kovuşturmalarının devredilmesine ait her iki ülkenin birlikte taraf olduğu rastgele bir kontrat yahut ikili muahede bulunmadığına işaret edilen görüş yazısında, bununla birlikte, 6706 sayılı Kanun’un “Soruşturmanın yahut Kovuşturmanın Devri” başlıklı 23. unsurunun 2. fıkrasında “Milletlerarası muahede bulunmaması halinde, mütekabiliyet unsuru temel alınarak bu kanun çerçevesinde soruşturma yahut kovuşturmalar devredilebilir yahut devralınabilir” kararının yer aldığı belirtilmişti.
Ayrıca Kanun’un 24. unsuruna nazaran, üst hududu bir yıl yahut daha fazla mahpus cezasını gerektiren cürümlerden ötürü yürütülen soruşturma ve kovuşturmaların, sanığın yabancı bir devletin vatandaşı olması nedeniyle Türkiye’de hazır bulundurulamaması yahut isimli yardımlaşma yoluyla savunmasının alınamaması hallerinde devredilmesi imkanının bulunduğu aktarılan görüş yazısında, şunlar kaydedildi:
“Kovuşturma kapsamında yargılanan sanıklar hakkında iade talebinde bulunulmasına karşın, mezkur talebe Suudi Arabistan makamlarınca olumsuz cevap verilmiş olması nedeniyle 6706 sayılı Kanun’un 24. hususunda yer alan kuralların mevcut olduğu değerlendirilmekte olup, bu prestijle kovuşturmanın Suudi Arabistan isimli makamlarına devranı Bakanlığımızca da uygun görülmüştür.”
Adalet Bakanı Bekir Bozdağ da yargı muhabirleriyle bir ortaya geldiği toplantıda, görüş yazısının gönderileceğini açıklamıştı.
Ne olmuştu?
Suudi idaresine muhalif gazeteci Cemal Kaşıkçı, 2 Ekim 2018’de İstanbul’daki Suudi Arabistan Konsolosluğu’nda öldürülmüştü.
Suudi yetkililer Kaşıkçı’yı ülkeye dönmeye ikna etmek için gönderilen vazifeli grubun onu “kendi başlarına hareket ederek” öldürdüğünü, üstten bu türlü bir buyruk almadıklarını söylemişlerdi.
Fakat Birleşmiş Milletler tarafından mevzuyu araştırmakla görevlendirilen Agnès Callamard, Kaşıkçı’nın “önceden detaylarıyla planlanmış bir cinayete kurban gittiği” sonucuna varmıştı.
