Türkiye Kasaplar Federasyonu Lideri Fazlı Yalçındağ, “Et piyasasının temel sıkıntıları bulunuyor ve adım atılmadığı takdirde Türkiye’yi et krizi bekliyor.” dedi. Süt ve yem fiyatlarına dikkat çeken Yalçındağ, etteki krizi aşma formülü küçükbaş hayvan üretimini artırmayla düzelebileceğini söyledi.
‘Olumsuz bir tablo ortaya çıkıyor’
Fazlı Yalçındağ’a nazaran çiğ süt fiyatının geç açıklandığı süreçte iddiası olarak 1 milyon inek kesildi. Türkiye’de ineklerin doğurganlık oranının yüzde 60 olduğunu, doğması beklenen 600 bin buzağının dünyaya gelemediğini belirten Yalçındağ, “Düşünebiliyor musunuz bunu? Ne olacak artık? Dünya krizde, Rusya ile Ukrayna birbiriyle savaşıyor. Bu iki ülke bizim yem hammaddesi ve buğday eksiğimizi giderdiğimiz ülkeler. Üç yıllık bir Covid-19 badiresi da var. Bunların hepsi bir ortaya gelince et piyasasında olumsuz bir tablo ortaya çıkıyor” diye konuştu.
Et kuyrukları yerine yardım kartı önerisi
Türkiye Kasaplar Federasyonu Lideri Yalçındağ, Et ve Süt Kurumu’nun yaptığı artırım kararını ve bunun tesirlerini de kıymetlendirdi. ETK’nın 110 liraya mâl ettiği bir kilo eti 80 liraya sattığını, her kilo ette 30 TL ziyan ettiğini, bu zararın bütçe imkanlarından yani vergilerden karşılandığını kaydeden Yalçındağ, uygulamanın hakikat olmadığını belirterek kendi teklifini şu sözlerle anlattı:
“Et ve Balık Kurumu’nun yaptığı artırım falan değil yalnızca fiyat ayarlaması. Edilen zararın bir ölçüsünü tedbire çalışması. Devlet bu kurumun ziyanını karşılamaktansa, buna ayrılan hissesi ön yüklemeli yardım kartlarına tanımlasın. Dağıtsın gereksinim sahiplerine, ayda 100 lira mı yükler, 150 lira mı yükler… Muhtaçlık sahipleri de nereden eti beğenirse, kimin materyali damak zevklerine uygunsa oradan alır. Neden bu türlü insanları kuyruğa diziyorsunuz? Bu türlü şey olur mu? Kiminle rekabet ediliyor. Devlet gücünü kullanarak esnafla rekabet edilir mi? Esnaf gaye edilir mi? Ben karar merciinin önüne benim teklifimi geçip de söyleyen bir insan olduğuna inanmıyorum. Bu uygulamayı Ankara Büyükşehir Belediyesi yapıyor. Her ay 30 bin beşere et dayanağı için kartlarına para yatırıyor. Devletin de ilgili bir bakanlığı var. Bu bakanlığın bünyesinde valiliklerde, kaymakamlıklarda muhtaçlık sahibi beşerler belirlidir ve bunlara kartlar verilebilir.”
Türkiye Kasaplar Federasyonu Lideri Fazlı Yalçındağ
Zarar eden esnaf dükkanını kapatır
Yalçındağ’a nazaran kasap esnafının Et ve Süt Kurumu üzere 30 lira düşük tüketiciye et sağlama imkânı bulunmuyor. Kasapların daha uygun fiyata eti satması halinde ortaya çıkan bu ziyanı karşılayacak devlet kurumunun olmadığını belirten Yalçındağ, “Esnaf bir ay ziyan eder iki ay ziyan eder ve dükkanını kapatmak zorunda kalır” dedi.
Kasaplarda 10 liralık kıyma alan ailelerin olduğunu tabir eden Yalçındağ, “İnsanlar ne yapsınlar? Geçim telaşındalar. O yemeğin içerisine 10 liralık, 20 liralık kıymayı koyduğu vakit yemeğin besleme gücünü artırıyor. Bu da lazım. Beslenemediğinizde nasıl hayatta durursunuz? Hastalanırsınız. Her şey olur” diye konuştu.
Toplumun satın alma gücünün “ortada” olduğunu, kasapların sattığı etten kazandıkları bir kesim parayla hayatta kalmaya çalışan beşerler olduğunu belirten Yalçındağ, “Ben de kasap dükkanımdan hayatımı kazanıyorum, konutuma bakıyorum. Yani bu noktada fiyatlar üste gitgide de benim satış kabiliyetim azalıyor. Bu da üreticiye yansıyor. Ben satamazsam gidip hayvan üreticisinin hayvanını kestiremem. Ya da benim tedarikçim üreticiden mal alıp da kestirmez. Bu herkesi ilgilendiren bir konu” sözlerini kullandı.
‘İnekler kesilince ben mi doğuracağım’
Peki etin gelecekteki durumu nasıl olacak? Et krizinin kapıda olduğunu ve birtakım adımların atılmasında geç kalındığını tabir eden Yalçındağ, “İnekler kesilince danayı ben mi doğuracağım? Sütün fiyatını düşük tut, iki tane endüstricinin ağzına bak, sonra beşerler ineğini kestirsin. Pekala danayı kim doğuracak? Besici nereden dana bulacak da besleyecek de biz satacağız?” dedi ve bu alana dair atılması gereken adımları şu sözlerle özetledi:
“Türkiye’deki küçükbaş hayvan sayısını ülke nüfusundaki insan sayısına ulaştırmak zorundasınız. Bu hayvanların otlayacağı, gezebileceği meraların kullanıma açılması gerekiyor. Küçükbaş hayvanın üretim ve tüketimdeki hissesinin da artırılması gerekiyor. Şu anda et tüketiminde küçükbaş hayvan oranı yüzde 15 civarında. Sorunun bir kaynağı da burada yatıyor. Neredeyse et gereksinimimizin tamamına yakınını, yemini dışarıdan aldığımız, hayvanları dışarıdan aldığımız bir sistemde karşılıyoruz. Bu da kıymetli oluyor. Yem desen yem kıymetli. Kabahatli ilan edilerek bu memlekette tahlil üretilemez. Bu nedenle yanlışsız noktalardan yürümemiz lazım.”
