İlk evvel 31 Mart’taki İstanbul seçimlerine çöktüler.
Vatandaş 23 Haziran’da şamarı indirse de…
Onlar hiç vazgeçmedi.
Çökmeye ant içmişlerdi zira.
Ulaşım Uyum Merkezi’ndeki kurumların sayısını arttırıp İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin (İBB) karar yetkisine çöktüler. Plaka ağalarıyla el ele vererek, İBB Lideri Ekrem İmamoğlu‘nun daha çok taksi hayaline dahi çöktüler.
165 yıldır İBB’nin uhdesindeki Galata Kulesi’ne çöktüler.
Gezi Parkı’na…
Sonunda koronavirüste mağdur olanlar için vatandaşların gönderdiği bağışa çöktüler.
Tastamam 6.212.511,14 TL!
İçişleri Bakanlığı ‘Paralel’ dedi
Hatırlayın.
Salgının birinci ayıydı.
Türkiye’deki birinci olay 13 Mart 2020’de saptandı.
Dört gün sonra koronavirüsten kaynaklı birinci vefat meydana geldi.
30 Mart’ta toplam hadise sayısı 10.827’ye, vefat sayısı ise 131’e yükseldi.
Toplumda telaş ve kaygı hakimdi.
İstanbul ve Ankara büyükşehir belediyeleri mağdurlarla dayanışma için bağış topladı. İBB’nin ‘Birlikte Başaracağız’ ve ABB’nin ‘Altı Milyon Tek Yürek’ kampanyasına binlerce vatandaş katıldı.
İçişleri Bakanlığı, valiliklere gönderdiği genelgede Yardım Toplama Kanunu’na nazaran yardım toplamak için valilikten müsaade almadığı savunuldu. Bakan Süleyman Soylu, kampanyayı ‘paralel devlet kurmak’ diye suçladı. Hesaplar bloke edildi.
İmamoğlu: Beddua alacaklar
İstanbul Valiliği’nde kurulan Kontrol Komitesi, paraların hak sahiplerine iadesini istedi. Hazırlanan raporda, Yardım Toplama Kanunu’nun 29. unsurunda “İzinsiz toplanan mal ve paralara el konularak mülkiyetin kamuya geçirilmesine karar verilir” denildiği kaydedildi.
Fatih Kaymakamlığı’nın 8 Şubat 2022’de İBB’ye gönderdiği yazıya nazaran, belediyenin altı banka hesabındaki 6.212.511 TL ile 100 İsviçre Kronu ve 40 Euro’ya el konup İstanbul Defterdarlığı’na ilişkin üç hesaba aktarıldı.
‘Çökme’ sürecini İmamoğlu’na sordum.
Şöyle dedi:
“O gün bu parayı muhtaçlık sahiplerine dağıtmayıp kamuya geçirenlere, o güç günleri yaşayan ve yaşamaya devam eden binlerce insan beddua edecek. Beddua aldılar.”
Bu ortada ABB’nin hesaplarındaki 3.5 milyon TL şimdi kamuya geçirilmedi.
Ancak İstanbul’daki kararın bir gibisi Ankara’da da uygulanacak.
Eli kulağındadır.
Ha çöktü…
Ha çökecekler.
Esnaf-kurye sistemi: motorlu kölelik
İlk kıvılcımı Trendyol’un moto-kuryeleri yaktı.
Trendyol’un sahibi olan Çinli Alibaba Group, yüzde 11 artırım teklif edince 12 bin kurye ayaklandı. Üç günlük gayret sayesinde artırım ölçüsü yüzde 39.8’e çıktı.
Ardından Yemeksepeti’ndeki taşlar yerinden oynadı. Yaklaşık 10 bin moto-kurye 5500 TL’lik fiyat ve sendika hakkı için direniyor.
Hepsiburada’nın dağıtım ağı Scotty’in moto-kuryeleri kontak kapattı.
Sırada Amazon var.
Migros Yemek’in moto-kuryeleri huzursuz.
Motorlu köleler uyanıyor.
Esnaf Kurye Modeli
Türk-İş’e bağlı Taşıma Personelleri Sendikası tarafından basılan, Pamukkale Üniversitesi’nden Erkan Kıdak’ın hazırladığı ‘Kargo Nakliyatında Kendi Hesabına Çalışma Aldatmacası / Esnaf Kurye Modeli’ isimli kitapçık, ‘Gig Ekonomisi’ ve ‘Platform Ekonomisi’ denilen bu bölümü yakından inceliyor.
Kıdak, modelin fotoğrafını çekmek için İstanbul, Ankara ve İzmir’de 26-36 yaşındaki 12 moto-kuryeyle görüştü.
Altısı üniversite, dördü yüksekokul, ikisi lise mezunu.
Bir buçuk yıllık iş tecrübeleri var.
Kıdak’a nazaran ticaretin sanal dünyaya taşınması ve koronavirüs tüketim alışkanlıklarını değiştirirken, kargo şirketleri maliyeti azaltmak için ‘esnaf-kurye’ metodunu geliştirdi. Şirketler “Kendi işinin işvereni ol” aldatmacasına başvuruyor.
İşçi de değiller, patron de
Bu modelde çalışanlar kargo şirketiyle mukavele imzalıyor. Akabinde motosiklet alıp nakliyata başlıyor.
İşe girerken, araç kuralından dolayı borçlanıyorlar.
Borcu ödemek için yıllarca çalışıp patrona bağımlı hale geliyorlar.
Fabrika personelinin tasavvur edemeyeceği büyük bir abluka altında çalışıyor.
Trafikte takip ediliyorlar.
Kayıp halinde fiyatları kesiliyor.
İşçi sayılmıyorlar. Fakat patron de değiller.
Taşeron mudurlar?
O da olamaz.
Çünkü asıl patrondan bağımsız yapıları bulunmuyor.
Kıdak’ın görüştüğü 12 moto-kuryeden lakin ikisi sigorta primini ödeyebiliyor. Sıhhat hizmetinden yararlanamıyorlar.
Ölümle burun buruna geldikleri halde iş kazası ve meslek hastalığında bir teminatları bulunmuyor.
Mesai saatleri bilinmeyen.
Fazla mesaide yüzde 50 artırım verilmiyor. Yıllık müsaade ve kıdem tazminatı yok.
Gönderi başına 2 TL artı KDV alıyorlar.
Günde 120-140 ortasında gönderi dağıtılıyor.
Kampanya devirlerinde bu sayı 200’e çıkıyor.
130 gönderi dağıtan moto-kurye ayda 7.967 TL kazanıyor.
Motosiklet borcu için 5071 TL ödüyor.
Diğer ödemelerle birlikte masraf 6395 TL’ye çıkıyor.
Elde lakin 1572 TL kalıyor.
Yaşa yaşayabilisen!
‘Moto-kuryeler emekçi sayılsın’
Uluslararası Nakliyat Çalışanları Federasyonu, esnaf-kuryelerin emekçi sayılmasını talep ediyor. Hollanda’da yargı ‘Deliveroo’ isimli yemek dağıtım şirketinde çalışanları bu kapsamda gören bir karar aldı.
Kıdak’a nazaran karar Türkiye’deki moto-kuryeler için uygulanmalı.
Geriye dönük olarak toplumsal güvenlik primleri ödenmeli.
Bilhassa sendika aykırılığına son verilmeli.
Yemeksepeti’nde yaşandığı üzere…
DİSK’e bağlı Nakliyat-İş Sendikası geçen yıl Yemeksepeti’nde çoğunluğa ulaşıp yetki için başvurmaya hazırlanırken, şirket nakliyattan ofis iş koluna çevrildi.
Nakliyat-İş’in üyeliği düşerken, içeriye iktidar yanlısı Hak-İş’e bağlı Öz-Büro-İş sokuldu.
Nakliyat-İş artık hem sendikal uğraş veriyor.
Hem 17. gününü geride bırakan iş bırakma aksiyonunu örgütlüyor.
Nakliyat-İş Lideri Ali İstek Küçükosmanoğlu, kesimin salgında iki kat büyüdüğünü belirterek, “Bu yıl minimum fiyat seviyesinde 4253 TL fiyat önerdiler. Bizim talebimiz 5500 TL verilmesi. Yemeksepeti’nin çalışma şartları berbatlaştı ve personeller yoksullaştı” diyor. Küçükosmanoğlu, boykot davetine vatandaşların takviye verdiğini ve İstanbul’da yüzde 50’nin üzerinde siparişlerin düştüğünü tabir ediyor.
Dağıtım robotu değil, insan
Karşımızda motosikletli ve kasklı dağıtım robotu değil, insanca çalışmadan yoksun bırakılan motorlu köleler var.
O kadar ki hastalanmaya bile hakları yok.
Serhat anlatıyor:
“Annem ve babam korona oldu. O süreçte tıpkı sofrada yemek yedim. Ben çalışmaya devam ettim, onlar yattı. Ben test yaptırmadım hiç. Çalışmaya devam etmek zorundasın. 15 gün yatmam demek, 15 gün aracım yatacak. Ödemelerim aksayacak, cepten de harcamaya devam edeceğim. O yüzden çok riskli…”
