Göç Yönetimi Lideri Savaş Ünlü, Türkiye’de süreksiz müdafaa statüsünde 3 milyon 762 bin 385 Suriyeli bulunduğunu, bunlardan yaklaşık 200 binine Türk vatandaşlığı verildiğini, bunların da 114 bin kadarının 18 yaşın üzerinde yetişkin olduğunu kaydetti. Ünlü, mühendis, tabip üzere ülkeye katkı sağlayabilecek eğitimli ve nitelikli bireylerin vatandaşlık kazandığına dikkat çekti. Ünlü, istekli geri dönüş sürecinin 2016 yılında Fırat Kalkanı Harekatı sonrası güvenliği sağlanan bölgelerle başlayan bir süreç olduğuna değinip, “Peşinden Zeytin Kısmı Harekatı ve Barış Pınarı Harekatı geldi. Bu harekatlarla güvenliği ülkemiz tarafından sağlanan, alt yapı hizmetleri sağlanan bölgelere Suriyeliler istekli dönmeye başladılar. Şu ana kadar iç savaştan kaçıp süreksiz muhafaza statüsü almış 495 bin 600 civarında Suriyeli geri dönüş yapmış oldu” dedi.
‘Son hafta 1200 kişi istekli geri döndü’
Savaş Ünlü, istekli geri dönüşü sağlamak için yapılan çalışmalara ait “Fırat Kalkanı, Zeytin Kısmı ve Barış Pınarı harekat bölgelerinde öncelikle lokal meclisler oluşturuldu. Yani mahallî halkın kendi kendini yöneteceği bir sistem oluşturuldu. Yargı sistemi oluşturuldu, eğitim sistemi, sıhhat alt yapısı, hastaneler, sıhhat ocakları, taşınabilir üniteler, ambulans alt yapısı, spor alanları oluşturuldu. Bu hizmetlere ülkemiz danışmanlık seviyesinde dayanak sağlamakta; hizmetler oluşturulan lokal yönetimler tarafından yerine getirilmektedir. Bu halde kamusal alt yapıda önemli bir ilerleme sağlandı. Öncelikle güvenlik sağlandı akabinde yapılan bu çalışmalarla birlikte istekli geri dönüşlerde bir artış oldu. Sivil toplum kuruluşlarının önemli dayanağı var. Son hafta 1200 Suriyeli ülkemizden Suriye’ye istekli geri dönüş yaptı. Ondan evvelki hafta bu sayı 900 civarındaydı. Bu bireyler dönmemek üzere giden bireyler. Bu hizmetlerin sonucunda önümüzdeki devirde istekli geri dönüşlerin devam edeceğini düşünüyoruz” diye konuştu.
‘Son iki bayrama gidenlerin büyük kısmı geri döndü’
Göç Yönetimi Lideri Ünlü, Suriyelilere bayram müsaadesinin geçmiş yıllarda da tartışılan husus olduğunu hatırlatarak, 2016 yılından itibaren güvenliği sağlanan bölgelere Suriyelilerin geri dönme talebinde bulunmaya başladıklarına dikkat çekti. Sığınmacının; ırkı, dini, tabiiyeti, muhakkak bir toplumsal kümeye mensubiyeti yahut siyasi kanılarından ötürü kendi ülkesi dışında muhafaza arayan kişi olduğunu ve milletlerarası hukuk kapsamında sığınmacının tehdit altında olduğu ülkesine geri dönemeyeceğini söyleyen Ünlü, şimdiye kadar Suriyelilere bayram müsaadesi verilmesinin temel nedeninin bu bölgelerdeki güvenlik ve kamusal altyapı hizmetlerini yerinde görmelerini sağlamak olduğunu lisana getirdi. Ünlü, “Yani oradaki hizmetlerin kıymetlendirilmesi, huzurun, istikrarın sağlandığını, temel kamusal hizmetlerin bulunduğu bir ortam olduğunun görülmesini sağlamaktı. 2016-2017-2018 yıllarında bayramlarda gidenlerden de değerli oranda insan geri dönmedi, o bölgelerde kaldılar. Bu yaklaşık 150 bin civarında bir sayıdır 2016 yılından bu yana” dedi.
‘Bayrama has gidip gelme olmayacak’
Ünlü, geçen yıl ve evvelki bayramda ise Suriye’ye bayramda gidenlerin Türkiye’ye dönüş oranının çok yükseldiğine, bayramda gidenlerin orada kalma eğiliminin düşmeye başladığını gördüklerine vurgu yaparak, şunları söyledi:
“Suriye’de yaptığımız faaliyetler, kamusal alt yapıya yönelik çalışmaların gereğince duyulması; inançlı bir ortam algısının yerleştiğini düşündüğümüz için, geçen yıldan sonra gidenlerin daha çok bayram müsaadesine gidip gelme emelini taşıdığını değerlendirdiğimiz için bundan sonra bayrama has bu türlü gidip, geri gelme gayesiyle gitmeye müsaade verilmemesi istikametinde bir karar alındı. Lakin cenaze üzere insani mülahazalar kapsamındaki bireylere kısıtlı vadeli giriş-çıkış müsaadesi verilebilecek. Ülkemizden Suriye’ye istekli geri dönüş yapmak isteyenlere ise hudut kapılarında her türlü dayanak ve imkan sağlanmakta. Kişi şayet geri dönmemek üzere Suriye’ye istekli gidiyor ise bayramda, bayram sürecinde, bayramdan evvelki ve sonraki süreçlerde de geçerli, bunda bir kısıtlama yok.”
‘2 milyon 600 bin kişinin geçişi engellendi’
Göç Yönetimi Lideri Ünlü, hudutlarda alınan tedbirlere ait de “Güney ve doğu hudutlarımızda bin 28 kilometre güvenlik duvarı tamamlanmış durumda. 50 kilometrenin inşası devam ediyor. 238 kilometrenin ihale süreçleri devam ediyor. Bütün bunlar bittiğinde güvenlik duvarı manasında önemli bir kapasiteye sahip olacağız. Güvenlik duvarı ile birlikte üzerine tel çit, üzerine elektro optik kuleler ki bunların üzerine termal kameralar, gece görüş sistemleri, kameralar üzere birçok teknolojinin en üst düzeyde kullanıldığı bir entegre hudut idaresi sistemi var. Gerek kara kuvvetleri, polis özel harekat, jandarma, güvenlik korucusu desteği üzere ek işçi destekleri de sağlandı. İHA’lardan da bu süreçlerde etkin olarak yararlanılıyor. Bu çalışmalar ve kurumlarımızın özverili gayretleriyle 2016 yılından bugüne kadar 2 milyon 600 bin kişinin ülkemize yasa dışı geçişi engellendi. Bu önlemler olmasaydı bu kadar kişi de ülkemize girmiş olacaktı. Hudutlarımızda kamuoyunda lanse edilmeye çalışıldığı üzere önüne gelenin geçebildiği üzere bir durum mutlaka kelam konusu değil. Sonlarımız tarihinin en inançlı periyodunu yaşıyor” dedi.
‘Videoları paylaşanlar göçmen kaçakçıları’
Sosyal medyada tartışılan görüntülere değinen Ünlü, “O görüntülerin kıymetli bir kısmı Türkiye sonlarında çekilmiyor. İran-Pakistan hududunda, İran-Afganistan hududundaki manzara Türkiye-İran sonu üzere yansıtılabiliyor. Bunu paylaşanlar göçmen kaçakçılığı yapanlar. Bu paylaşımları yaparak, hududun geçilebildiği algısı yaratarak, bu algı üzerinden kendilerine bir pazar oluşturmak emelini güden beşerler. Kolluk kuvvetlerimiz siber devriye çalışmaları ile göçmen kaçakçılarının bu faaliyetlerini de takip ediyorlar” diye konuştu.
‘Sınır dışı oranlarımız Avrupa’nın çok üstünde’
Geri gönderme oranlarında da çok başarılı olduklarını vurgulayan Ünlü, “2020 yılında Türkiye’de yakalanan her 100 Pakistanlı kaçak göçmenin 71’ini geri gönderdik. Bu sayı geçen yıl yüzde 81’e çıktı. Şu anda 2022’nin 4 ayında yüzde 200 yani, geçen yıldan kalan yüzde 20 yüzde 30’lar da dahil olmak üzere bu yıl geri gönderdiğimiz oran. Genel ortalamamız yüzde 44. Avrupa ortalaması yüzde 15-18 bandında. Taliban sonrası havaalanının kapanmasıyla bir müddet durmak zorunda kalan Afganistan’a hudut dışı operasyonlarımız havaalanının açılmasıyla başladı ve Taliban sonrası Afganistan’a 27 Ocak’ta birinci charterı yaptık. Dün prestijiyle 30’uncu charterı yaptık ve bu çalışmalarla bu yıl 11 bin 36 Afgan asıllı yabancıyı toplamda da 23 bin 853 sistemsiz göçmeni hudut dışı ettik. Bu turistik bir seyahat değil. Yakalayacaksınız, kimliğini tespit edeceksiniz, ülkesiyle temas kuracaksınız, ülkesi kabul edecek; bunlar daima vakit alan süreçler” dedi.
