27 Nisan’da bir küme Pegasus çalışanı, mesai saati bittikten sonra, alkollü bir yere eğlenmeye gitti. Gecenin eğlenceli bir anında fotoğraflar çekildi ve toplumsal medyaya yüklendi. Ama yüklenen fotoğraflardan birinin üstüne iliştirilen bildiri, sığ bir tartışmayı da alevlendirdi. O gecenin Kadir Gecesi olması, muzırlık konusu yapılmıştı. Fotoğraf “Kadir Gecesi Özel” notuyla paylaşıldı. Altına da “Rabbim kabul etsin” yazıldı. Bu paylaşımı yapan kişi, öfke dolu değildi. Bir bölümü aşağılamak üzere bir niyeti de yoktu. Tam olarak sonucunu kestiremediği bir “şaka”nın peşindeydi. Kadir Gecesi’nde rakı içiyorlardı ve fotoğrafı paylaşan kişi herkesten farklı olmanın komikliğini vurgulamak istemişti, hepsi o…
Fakat bunu o masada daha evvel oturmuş olanlar, yani ortada sırada arkadaşlarıyla bir ortaya gelip iki kadeh rakı içmeyi sevenler olarak “bizler” biliyoruz. Yüzlerce yıldır yapıyoruz bunu. Bu topraklara aitiz. Bu gençler, Müslümanlarla değil kendileriyle alay ediyorlardı. Biz, bu muzır şakaların art planının ne kadar tehlikesiz, ne kadar yeterli niyetli olduğunun farkındayız. Fakat herkes durumun farkında olmayabilir…
Ertesi günü, “Kadir Gecesi Özel” notuyla internetin sonsuzluk kuyusuna düşen bu fotoğraf, birkaç yüksek takipçili hesabın mevzuyu gündem etmesiyle meşhur oldu. Mesela müzikçi Ali Şan, fotoğrafı “Her bahiste mizah yapabilirsin ancak mevzu din olunca bunu yapamazsın. Kimse kimsenin içtiğine, yediğine, inancına karışamaz. Ancak kimse dinime küfredemez” sözleriyle paylaştı.
Elden ele yorumlanan bu fotoğraf, Ali Şan’a gelene kadar muhakkak ki biraz öfke biriktirmişti… Bu fotoğraf birçok Müslümana itici gelebilirdi. Benzeri latifeler, Alevilere, Hristiyanlara, Yahudilere dönük yapıldığında da itici olabiliyor. Bu nedenle, bu tip gırgırların toplumsal medya platformlarında paylaşılmasına karşıyım.
Ama olan olmuş, tahminen de bir ölçü alkolün yarattığı sevinç ile vaziyetin art planını düşünememişti gençler. Ancak, bu gençlerden biri 27 Nisan gecesi her şeyden habersiz uyusa ve 2 gün sonra uyansa, uyandığında hakkında bir savcılık soruşturması başlatıldığını üzerine bir de çalıştığı Pegasus’tan kovulduğunu öğrenecekti. Biraz fazla olmamış mıydı?
28 ve 29 Nisan günlerinde, kamusal tartışma yeteneği elinden alınmış olan toplumumuz, toplumsal medyada bu sıkıntıyı enine uzunluğuna ele aldı. Bazıları Pegasus’tan atılmalarının yetersiz olduğunu mahpusa de atılmaları gerektiğini söyledi. Bazıları ise bu tip paylaşımlarda hiçbir mahsur olmadığını, Müslüman çevrelerin sonuna dokunarak vurguladı. Günün sonunda bu tartışma, ardında pek çok görüntü bıraktı. Bunlardan biri kamusal tartışma yeteneğimizi kaybettiğimizin tümüyle ortaya çıkması oldu. Geçmişte bu yeteneğimizi TV’lerdeki açık oturumlarla eğitirdik. Mesela, Ali Kırca’nın sunduğu Siyaset Meydanı gecenin geç saatlerine kadar devam eder, bu programda tek bir mevzu, saatlerce, enine uzunluğuna tartışılırdı.
Aradan geçen yıllarda, bilhassa 2010’larda Türkiye ‘silahsız bir iç savaş’ı* andıran kamplaşmanın içine sürüklendi. Toplumun bir bütün halinde üstesinden gelmesi gereken problemler bu ortamda tartışma tabanını kaybetti. Artık esaslı sıkıntılarımızı ya konuşmuyor ya da politik kamplaşmanın motivasyonuyla tartışıyoruz. Bu beceriksizliğin nedenlerine burada girmiyorum.
Çatışmanın yürüdüğü yer toplumsal medya. Kanaat liderlerinin bir ortaya geldiği buluşmalar, burada yerini toplumun tüm kesitlerinin içine sürüklendiği kakafoniye bıraktı. Ancak burada “hakikati” orta ki bulasın.
Tartışmanın tarafları fikirler değil “mahalleler”. Bir mahalle arbedesinin ortasındayız. Politik olduğunu düşünüyoruz lakin olanca sığlığıyla apolitik bir atmosferin içindeyiz. Bu ortamda hakikati aramak pek mümkün değil. Çünkü hakikat günün sonunda mahallenizin hengamesine yarar sağlamazsa -ki genelde sağlamıyor- prestij görmüyor. Bugünlerde kimse “faydasız hakikatin” peşine takılmıyor. Halbuki bu yararsız hakikatler kamusal tartışmanın olmazsa olmazı değil mi?
Garo Paylan’ı linç ederken birine birebir mahalleden bir oburu “Katılmayabiliriz lakin demokrasinin olmazsa olmazı milletvekilinin kürsü dokunulmazlığı değil mi” diyemiyor. Çok daha temel gündemlerimizde bu yüzden bocalıyoruz, tartışamıyoruz. Sığınmacılar sıkıntısını derinlikli biçimde ele alamadık. Zira “mahallemiz” tüm coşkusuyla hengamenin tam ortasındayken, tad kaçıran biri mahallenin baskısına maruz kalıyor. Hasebiyle tartışmalarımız derinleşerek ilerlemiyor.
Pegasus çalışanlarının “Kadir Gecesi Özel” paylaşımını da birebir formda ele aldık. Mevzu geçti gitti, dönüp bir daha tartışacak değiliz. Önümüze konanı afiyetle yedik. Bu olaydan hareketle “Bu şakalardan toplumumuzun bir kısmı incinebilir. Bu nedenle bu türlü gırgırları toplumsal medyaya taşımamak lazım” diyemedik. Kendi adıma demeye yeltendim ve bir okurumuz bana şöyle yazdı;
“Haklı olabilirsiniz fakat bazen susmak kendi kıymetlerimizi korumak açısından daha yararlı oluyor”.
Gördüğünüz üzere “Faydasız hakikat” paha görmüyor. Kendi kıymetlerimizi korumak bazen susmaktan geçiyor! Hakikati susturan bu mahalle arbedesinin bir an evvel sona ermesi, hakikaten politik bir tartışma tabanına kavuşmamız dileğiyle…
*Silahsız bir iç savaş benzetmesi Siyaset Bilimci Nuray Mert’e ilişkin.
