Küresel bir tatsızlık yaşıyoruz. Savaşlar, ekonomik krizler düşmedi yakamızdan ancak gayret ümitsizliğe kapılmadan verilmeye devam edecek. Bu hengâme, toz, duman içinde değinilmesi gereken kaç mevzuyu göz arkası ediyoruz. Bunlardan birinden, doğal gündemimizi yaşayabiliyor olsaydık ortalığı ayağa kaldıracak bir skandaldan kelam edeyim istedim.
Öncelikle; gençlik yıllarımda, kendisini takip eden hiçbir örgütlü yapının içinde olmayan eski bir Dev- Genç’li olarak bulabildiğim kitaplarını okuduğumu söyleyeyim Dr. Hikmet Kıvılcımlı’nın. Tezlerini çapım elverdiği kadar anlayabildiğim, kimi görüşlerini tartışılır bulduğum Kıvılcımlı Türkiye sosyalist hareketinin hem en üretken, hem en orjinal teorisyenlerden biri, tahminen de birincisidir. Ömrünün 22 yılını zindanlarda geçirmiş bir devrimciydi Kıvılcımlı. Sosyalist literatürümüze kıymetli katkıları olan bu büyük devrimcinin, iki kitap nedeniyle ismi yeniden gündeme geldi. Kıvılcımlı’nın hiç de hak etmediği biçimde üstelik. Komün Gücü ile Allah-Peygamber – Kitap isimli, Kıvılcımlı ismiyle basılmış iki kitabın aslında ona ilişkin olmadığına ait önemli kuşkular var.
Fark etmek çok zor
Olaydan, Kıvılcımlı konusunda bitmez tükenmez araştırmalarıyla bilinen, hekimin nitekim en inanmış savunucularından Ahmet Kale arkadaşım sayesinde aylar evvel haberdar olmuştum. Kamuya duyuralım istemiştik, zira Kıvılcımlı’ya ilişkin olmayan kitaplar kelam konusuydu. Lakin güzelce emin olmak için bekledik. Ben “kuşkular var” desem de Ahmet ortada bir sahtekârlık olduğundan emin. Durum elbette tatsız. Zira üslûbundan, bahisleri kıymetlendirme stilinden haberdar olduğumuz Kıvılcımlı üzere son derece özgün bir teorisyen kendisi yazsaydı sanırım farklı olurdu kelam konusu kitaplar. Ancak hakkını yemeyelim, kitapları yazıp, tabibin ismini veren kişi, son derece başarılı bir “iş” çıkarmış aslında, zira üslubunu Kıvılcımlı’dan ayırmak neredeyse olanaksız. Lakin hem kitapların Kıvılcımlı tarafından yazılmadığına tanıklık edenlerin varlığı hem de Ahmet’in kendi araştırmaları sonucu kitapların büyük devrimciye ilişkin olmadığı anlaşılmış durumda. (Ahmet bahis hakkında Bilim ve Gelecek mecmuasında uzun bir yazı kaleme aldı. İlgi duyanlar şu linkten okuyabilirler: https://bilimvegelecek.com.tr/index.php/2022/03/01/komun-gucu-ve-allah-peygamber-kitap-kitaplari-uzerine-yeni-bir-durum/ )
Kıvılcımlı’nın unutulmuş kitaplarını yine basan, daha evvel yayınlanmamış çalışmalarını kitaplaştıran Ahmet Kale, onca titizliğine karşın, uzun mühlet kuşkulanmakla bir arada kitapları Kıvılcımlı’nın yazdığını sanmış yeniden de. “Ben de bu zokayı yutanlardanım” diyor.
Kıvılcımlı’ya inanç kullanıldı
Son derece değişik bir olay bu. Bu iki kitabı yazan kişinin Süleyman Şaşmaz olduğu söyleniyor. Kimi görgü şahitleri, (birkaç yıl evvel öldürülen sunucu Vatan(sever) Şaşmaz’ın da babası olan) Süleyman Şaşmaz’ın kitaplaştırdığı kendi görüşlerini “Kıvılcımlı’ya olan güvenden” dolayı onun ismiyle bastırdığını bildiklerini söylüyor. Bu maksatla Şaşmaz tarafından düzenlenen bir toplantıda bunun konuşulup kararlaştırıldığını biliyor bu şahitler. Türkiye sosyalist hareketinin tarihinde buna emsal bir öbür vakıa daha var mı, bilemem. En azından ben rastlamadım. Niyet ne olursa olsun, (çünkü toplumsal yarar görülerek yayınlanmış bu kitaplar, berbat niyet arayamıyor insan) bu yapılmamalıydı. Hayatı boyunca görüşleri yüzünden acı çektirilen, sosyalist kimi yapılarca da, onlara son derece eleştirel yaklaştığı için yalnız bırakılan ancak asla yılmayan büyük devrimcinin, temelinden karşı olduğu “faydacı” bir tavra kurban edilmesi canımı yaktı doğrusu.
Aklıma takılan soru şu; büyük teorisyenden ayırt edilmesi güç bir üsluba, yüksek bir teorik donanıma sahip olan biri buna neden gerek duyar? Ortada hiçbir kıskançlık duymadan yazdığı kitaplara Kıvılcımlı’nın ismini verme tavrı var bir de, az rastlanır cinsten, neredeyse takdir edeceğim bunu. Birçok insanın diğerlerinin yazdıklarından aşırmalar yaptığı günümüzde rastlanır bir hal değil bu. Öte yandan şu da var; bu kitapları Kıvılcımlı’nın tamamlayamadığı notlardan yararlanarak yazmış da olabilir bu nedenle kendi ismini koymamıştır diyenler de haklı. Şayet böyleyse bunu açıklamasında ne sakınca olabilirdi ki Şaşmaz’ın? Yine başa dönüp, nedeni ne olursa olsun burada bir uygun niyet yok noktasına geliyorum.
Kıvılcımlı’ya haksızlık
Üzüldüm; Ahmet de üzgün. Şahsî olarak ben kandırıldığımı düşünüyorum doğrusu. Süleyman Şaşmaz kendi ismiyle bastırsaydı da o kitapları okurdum, okurduk kuşkusuz. Her kitabından, ele alış şekli ile entelektüel derinliği nedeniyle son derece tat aldığım Kıvılcımlı’nın isminin kullanılmasını bağışlamam sıkıntı benim için. Kıvılcımlı’ya da büyük haksızlık. Benim asla kuşkum yok, zira kanıtlanmıştır öbür yapıtlarının ona ilişkin olduğu lakin yarın diğer bir gibisi durumla karşılaşabilir miyiz korkusu beni rahatsız ediyor.
Kütüphanemizde bulunan bu iki kitap Kıvılcımlı’nın değil büyük bir olasılıkla. Çok vakit geçti üzerinden, itiraz edeceğim bir taraf olmamış okuduğumda, olsaydı kalırdı aklımda. Birçoklarını kabul de etsem, Kıvılcımlı’nın yazmadığı bir kitabın o yazmış üzere bana okutulmasını affedemiyorum.
Fethiye’nin bir dağ köyünde artık yanına fazla kimseyi yaklaştırmadan, eskilerin tabiriyle “münzevi” bir hayat sürdürdüğünü duyduğum Süleyman Şaşmaz, gerçeği söylemeli. Kitapların Kıvılcımlı’nın olduğunu kanıtlamalı ya da, olan oldu artık, “ben yazdım” diyerek gerçeği söylemeli.
Bu çok lakin çok önemli bir skandal. Ahmet daha ağır sözler kullanıyor ki haklılık hissesi var bunda.
Süleyman Şaşmaz umarım farkına varır yol açtığı rezaletin.
Umarım.
