Anayasa Mahkemesi (AYM), MHP Bursa Milletvekili Mustafa Hidayet Vahapoğlu‘nun 2011 yılında Kars’ta katıldığı bir iftar programında devrin Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu hakkında söyledi kelamlar nedeniyle hakaret hatasından 2 bin lira tazminat ödemesi üzerine yaptığı kişisel müracaatta Vahapoğlu’nun söz özgürlüğünün ihlal edildiğine hükmetti.
‘Amerika’nın posta beygiri’ demişti
Vahapoğlu, Türkiye’nin dışişleri siyasetlerini eleştirerek, “Dün Kaddafi’den ödül alabilmek için çadırının kapısında bekleyen sayın Başbakan, onun verdiği ödül ile onurlandığını söyleyen sayın Başbakan, bugün Kaddafi’nin muhaliflerini desteklemek üzere Amerika’nın posta beygiri üzere habire Dışişleri Bakanını gönderiyor” demişti.
Yargıtay kararını değiştirdi
Duvar’da yer alan habere nazaran, Yargıtay 4. Hukuk Dairesi 2014 yılında davanın reddedilmesi ve kararın bozulmasına oyçokluğuyla karar vermişti. Daire münasebetinde, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararlarına atıfta bulunularak bilhassa siyasi kimliğe sahip olan şahısların kendilerine yönelik sert, ağır hatta incitici tenkitlere katlanması gerektiği vurgulanmış; rahatsız edici fikirlerin de söz özgürlüğü müdafaasından yararlanması gerektiği belirtilmişti.
Ancak Mahkeme, Dairenin bozma kararına uymayarak evvelki kararında direnmişti. Direnme kararını inceleyen Yargıtay Hukuk Genel Şurası (Genel Kurul) 2018 yılında verdiği kararda direnme kararının yerinde olduğuna hükmetmişti. Genel Şura münasebetinde; müracaatçı tarafından kullanılan kelamların siyasetçi olan davacının katlanması gereken tenkit sonlarını aştığı, bilhassa “Amerika’nın posta beygiri gibi” tabirinin çağrıştırdığı mana prestijiyle küçük düşürücü olduğu belirtilerek kullanılan kelamların tabir özgürlüğü kapsamında kalmadığını belirtmişti.
‘İfade özgürlüğü kırıcı, olanlar için de geçerlidir’
Kararın nihaileşmesinin akabinde 2019 yılında AYM’ye kişisel müracaatta bulunan Vahapoğlu’nun başvurusunu inceleyen mahkeme kararında, “Başvurucu konuşmasında Suriye siyasetinden da örnekler vererek kısa vakit öncesinde dost ve müttefik olunmasına rağmen daha sonra siyasi alakaların bozulduğuna dair hatırlatmalarda bulunmuş ve Hükûmetin dış siyasette bağımsız hareket edemediğini ileri sürmüştür. Görüldüğü üzere müracaatçı, muhalefet partisinde misyon alan etkin bir siyasetçi olarak Hükûmetin ve dışişleri bakanı olan davacının yürütmekte oldukları dış siyasetteki tutarsızlıkları gaye almıştır. Bu nedenle müracaatçının kelamlarını sebepsiz, ferdî bir hücum emeliyle sarf ettiği de değerlendirilmemiştir” sözlerini kullandı.
“Posta beygiri” sözünün kullanılan lisan ve üslubun muhatabı açısından rahatsız edici olduğunun kabul edilebileceği belirtilen değerlendirmede, “Ancak Anayasa Mahkemesinin pek çok kararında benimsediği üzere demokratik bir toplumun mecburî temellerinden olan ve toplumun ilerlemesi, bireyin özgüveni için gerekli temel koşullardan birini teşkil eden söz özgürlüğü, yalnızca kabul gören yahut zararsız veya kayıtsızlık içeren bilgiler ya da fikirler için değil birebir vakitte kırıcı, şok edici yahut rahatsız edici olanlar için de geçerlidir” denildi.
AYM, Anayasa’nın 26. unsurunda teminat altına alınan söz özgürlüğünün ihlal edildiğine hükmederek ihlalinin sonuçlarının ortadan kaldırılması için yine yargılama yapılmasına karar verdi.
