CHP Genel Babşaknı Kemal Kılıçdaroğlu, Ankara’da bir küme konut işçisi bayanlarla iftar yemeğinde buluştu. Yemeğin akabinde bayanlarla sohbet ederek sıkıntılarını ve taleplerini dinleyen Kılıçdaroğlu, tahlil tekliflerini anlattı.
“Bakın burada kaç tane bayanız, hepimiz ya paklık yapıyoruz ya çöpçülük yapıyoruz ya kapıcılık yapıyoruz. Hangi birimizin sigortası var, ben soruyorum hepsine. Birkaç tane olabilir fakat şahsen benim sigortam yok. Hem mesken paklığı yapıyorum hem de kapıcılık yapıyorum. Ne bir sigortam var ne gerçek düzgün geçim sağlayabilecek bir şeyim var. Ben, oturduğum yerde bin liraya oturuyorum. Konut sahibim dedi ki ‘Ben ÜFE’den TÜFE’den anlamam, senin kiran bin 400-bin 500 olacak, işine geliyorsa” diye konuşan bayana Kılıçdaroğlu, şöyle karşılık verdi:
“Bu sigorta 52 yıldır uygulanmıyor. Zira kanunu çıkarmıyorlar”
“Kişi, işsiz kaldıysa işsizlik sigortasından para alıyor. Emekli olduğun vakit emeklilikten sigorta alıyor. İş kazası olduğu vakit iş kazasından para alıyor. Hasta olduğu vakit hastalık sigortasından para alıyor. Yani sekiz sigorta kolu var. Bir dokuzuncu sigorta kolu daha var; Aile Dayanakları Sigortası, ailelere minimum gelir garantisi verir. Diyelim ki Aile Dayanakları Sigortası minimum fiyat kadar olacak, bizim maksadımız o. O denli olunca bir ailede taban fiyat kadar bir gelir yoksa o sigorta kolu o aileye her ay minimum fiyat kadar bir ödemeyi garanti eder. Böylelikle hiçbir ailede ‘benim geçimim yok, imkânım yok’ diye bir şey olmaz. Bu sigorta kolu 1971 yılında uygulamaya girecekti, 52 yıldır uygulanmıyor. Zira kanunu çıkarmıyorlar, çıkarmama nedenleri de şu; ‘Ben size yardım yapayım, siz de bana oy verin’. Bu yanlıştan Türkiye’yi çıkarmak lazım. Tam aksine, sağ elin verdiğini sol elin görmemesi lazım. Bir bayan evlendi fakat geçinemedi, eşinden boşandı, ne yapsın artık? Artık bu bayan sığınma konutuna gitse çocuğu 12-13 yaşına gelince kapının önüne koyuyorlar. E nereye gidecek bu?
‘Sosyal devlet yoksul fukaranın yanında olan devlet demektir’
O vakit ‘yeni başlangıçlar fonu’ diye, tekrar bu Aile Dayanakları içinde… Bayan eşinden ayrıldığında bir yere gidemiyor, o vakit ona bir mesken kiralanıyor, çoluk çocuğu ile birlikte yaşamasına imkân sağlanıyor. Yani toplumsal devlet dediğimiz odur. Toplumsal devlet, yoksul fukaranın yanında olan devlet demektir.
Türkiye varlıklı bir ülkedir. Herkes refah içinde yaşayabilir, huzur içinde yaşayabilir. Herkes çalışır, herkes meskenine helal ekmek götürür. En büyük isteğimiz da aslında bu. Bunu yaptığımız vakit zati sorun çözülür.”
‘Devletin bu türlü olmaması lazım’
Başka bir bayan ise “Çalışmak zorundayız, çocuklarım büyüyor, çocuklarım okuyacak, üniversitelere gidecek. Haydi büyüğünü büyüttüm, fakat küçüğüm yeni başlıyor benim. Hayat koşullarımız da çok zorlaştı, yani 40 yaşındakilerin üstüne ‘ekmek yok’ diyorlar. İş yok, nitekim. Ben üzülüyorum, devletin bu türlü olmaması lazım” dedi. Kılıçdaroğlu ise bayana şöyle karşılık verdi:
“Yurt dışından buğday almazdık, saman almazdık, mercimek almazdık, canlı hayvan almazdık, et almazdık, fasulye almazdık, nohut almazdık. Ne oldu da artık bunların tamamını bunlardan alıyoruz? Köylü, ektiği vakit kar etmiyorsa, gelir elde etmiyorsa, daima ziyan ediyorsa ekmez. Ekmeyince ne olacak? Terk ediyor köyü, nereye gitsin bu adam? Köyde yaşayamadı, nereye gidecek? Kentlere. ‘Acaba taban fiyatla bir iş bulabilir miyim’ diye uğraşıyor. Bulursa da oldu; bulamazsa da ya çöpten kâğıt topluyor ya öbür bir şey yapıyor, gelirini sağlamaya çalışıyor.”
‘İşe girmezse konuttaki bayan, çalışan bir bayan olarak görülmedi’
“Köyde çalışan bayan ile konutta çalışan bayan çalışan olarak gözetilmedi. Hiçbir hak tanınmadı. Lakin işe girersen paranı alırsın, işe girmezsen meskendeki bayan çalışan bir bayan olarak görülmedi. Bu benim başımda büyük bir sorun. Neden bayanlar göz arkası ediliyor? Neden ikinci sınıfa alınıyor? Üreten biziz, doğuran biziz, büyüten biziz, eğiten biziz; niçin bize hak tanınmıyor” diye keder yanan bayana Kemal Kılıçdaroğlu, şöyle karşılık verdi:
“İşte o Aile Takviyeleri Sigortası bunu karşılıyor. Konutta, siz yalnızca çalışmıyorsunuz, meskende yaşlı birisi varsa ona da bakıyorsunuz, engelli varsa ona da bakıyorsunuz. O vakit devlet, meskende çalışan bayanın toplumsal güvenlik primini kendisi ödeyecek. Yaşı, vakti gelince de emekli olacak. Bu Aile Takviyeleri Sigortası’nın amacı o zati. Gelirsiz kimse kalmasın. Herkesin bir geliri olur; az olur, çok olur lakin herkes bilir ki ‘ben kimseye muhtaç olmam, geçinip giderim’. İlla çok yüksek bir gelir değil ancak makul bir gelir herkesin rahat geçinebileceği bir imkân. Bu olur mu? Olur. O nedenle Aile Dayanakları Sigortası kural.”
“Size çok teşekkür ederiz, sizin yüzü suyu hürmetinize bayramda birer günlüğüne de olsa ikramiye alıyoruz” diyen bayana Kılıçdaroğlu, şunları söyledi:
‘Yapmıyorlar, yapmak istemiyorlar. paraları birileri alıyor’
Bunu söylediğim vakit dediler ki ‘Parayı nereden bulacaksın?’ ‘Para var’ dedim, ‘nasıl para yok’ diyorsunuz? Onun üzerine mecbur oldular, biner lira verdiler. Ortadan geçti bu kadar müddet, bin 100 lira oldu.
Dul ve yetimlere verilen aylık bazen 80 lira, bazen 100 lira, bazen 120 lira. Yani baba ölüyor, iki tane yetim kalıyor, onların ortasında paylaşılıyor. Paylaşılınca onunla geçinilemiyor. Ya sadaka mı veriyorsun, geçinebileceği para mı veriyorsun? Artık birilerine o kadar çok büyük paralar veriyorlar ki milyar dolarlar veriyorlar. O milyar dolarları kazandıysa hakkını ver ancak milyar dolarları ona vereceğine, milyar dolar ile gidip fabrika yapsan, çoluk çocuk çalışsa, üretim olsa, insanların işi olsa, insanların gücü olsa, çiftçi eser ektiği vakit ziyan etmese, kar elde etse, düğününü derneğini köyde hoş yapsa her şey çözülebilir. Düne kadar vardı da artık niçin yok? Yapmıyorlar, yapmak istemiyorlar. Paraları birileri alıyor, işin Türkçesi o.
Yevmiye ile gündelik işlere giden bir bayan, Kılıçdaroğlu’na şöyle keder yandı:
‘Siz bize tahlil olacaksınız başkanım’
“AKP başta diye AKP’ye oy veriyorlar. En çok onlara oy çıkıyor ancak şu anda hiçbir yatırım yok. Ben mesela gidip konut yapayım diyorum, emekli olunca taşınayım istiyorum lakin emekli param da yetmeyecek benim. Şu anda konut işine gidip yevmiye ile günlüğe gidiyorum mesela, yapmak zorundayım. Zira eşimin aldığı emekli maaşı yetmiyor. Beş tane torunum var, meskenime ayda birer kez gelseler, ben onlara tavuk bile alsam, peynir koyacağım, kahvaltılık hazırlayacağım. Ancak birini alsam birini alamıyorum liderim. Tahminen beş gün mesken işine gidiyorum, buna karşın bir gün gittiğimde bir şey, öbür bir gün gittiğimde bir şey… Bir biçimde döndürmeye çalışıyorum. Her kış ben 3-5 kuruş atıyordum lakin bu sene hiç kuruş bile koymadım bankaya. Bankada 3-5 kuruşum vardı, onu da aldım artık. Yetmiyor zira. Çoluğum çocuğum geliyor, aç mı kaldırayım sofradan ben onları, torunlarım var. Eşimle biz diyoruz, ‘Biz yemesek de olur’ diye ancak o çocuğa almak zorundayız. İnşallah bunları düzeltecek olan sizsiniz liderim. Siz, bize tahlil olacaksınız liderim.”
“Asgari fiyat 4 bin 250 lira. Elektriğim, bana gelen şu anda 480 lira. Elektriğim o fiyat geliyor, suyum 200 geliyor, doğal gazı hiç söylemek bile istemiyorum. Konutum kira, bu kurallarda 4 bin 250 lira ile nasıl geçinmemi bekliyorsunuz? Geçinemem değil mi? Hanımlarla içeride konuşuyoruz, Gazino’daki Salı Pazarı çok ucuzlamış; pazara gittim bugün, patates olmuş 7 lira, patlıcan olmuş 10 lira. Düşünün, geçen sene 3 liraya aldığınız patlıcan şu anda 10 lira oldu diye seviniyoruz. Hepsini de geçtim, yağ geldi yurt dışından. Rusya’dan geldi bu yağlar. Yağlar yokken hepimiz marketlere hamle ettik. ‘Ne kadar alırsak kardır’, yağ bitti, kıtlık geldi diye. Fiyatlar uçtu gitti. Marketlere gidin bakın, hala daha birebir fiyat duruyor, hiç değişmedi” diyen bayana ise Kılıçdaroğlu, şöyle cevap verdi:
‘Önce siyasetçinin pak olması lazım, ahlaklı olması lazım’
“Bir parti halka hizmet ediyorsa desteklenmeli, halka hizmet etmeyip kendisine hizmet ediyorsa ‘yeter’ denmeli. Bu demokratik olgunluğu gösterirsek Türkiye düzelir, o vakit kimse kolay kolay bir şey yapmaz. Artık diyor ki mesela, ‘Nasıl olsa bana oy verecek’; size hak ettiğiniz parayı vermiyor mesela. Artık siz bakıyorsunuz, siyasete girmiş, iki sene içinde han hamam sahibi olmuş. Nasıl oldu? Münasebetiyle evvel siyasetçinin pak olması lazım, düzgün olması lazım, ahlaklı olması lazım; kendisini değil vatandaşı düşünmesi lazım. Vatandaşı şayet rahatsa o da rahat etmeli.”
Ülkenin kaynaklarının kâfi olup olmadığını soran diğer bir bayana da Kılıçdaroğlu, şöyle karşılık verdi:
‘Elin oğlu yapıyor da biz niçin yapmayalım? yapabiliriz’
“Türkiye’nin kaynakları fazla. Türkiye dünyanın varlıklı ülkelerinden birisiydi. Kaynak yerinde kullanılırsa uygun. Zengindir Türkiye. Türkiye’nin mesela neyi eksik? Havası hoş, suyu var, toprakları var, denizleri var, her şeyi var Türkiye’nin. Hollanda’yı alın, Konya’dan küçük. Hollanda’nın yıllık tarım eserleri ihracatı 180 milyar doların üzerinde. Yani 180 milyar dolar yağ satıyor; ne satıyorsa, tarım eseri satıyor. Konya’dan küçük devlet. Bizim yıllık tarım eserleri ihracatımız 17-18 milyar dolar. 180 nerede, 17-18 nerede? Demek ki çalışsak olur, üretsek olur. Yani elin oğlu yapıyor da biz niçin yapmayalım? Yapabiliriz, bunun planlanmasını yapmak lazım.
Planlamayı nasıl yapacağız? Diyelim ki Konya Ovası’na ne ekilir? Pamuk olmaz, oraya buğday ekilecek. Diyeceksin, ‘Sen burada buğday ek kardeşim’. ‘Çukurova, sen pamuk ekeceksin.’ Sen, fındık ve çaya dokunmuyorsun, o bölgenin stratejik eseri. Bunun maliyeti kaç lira? 5 lira. ‘Sana 2 lirada kar veriyorum, 7 liraya ben alacağım. Ziyan etmeyeceksin sen. 8 liraya alıcı buluyorsan sat.’ Böylelikle devlet çiftçinin ziyan etmesini engelleyecek. Çiftçi şunu düşünecek; ‘ben ektiğim vakit benim malımı en makus ihtimalle makul fiyata devlet alır’. O vakit kimse ziyan etmez.
‘İlk yapacağımız işlerden biri de siyasi ahlak kanunu’
Şimdi siz hepiniz vergi veriyorsunuz, ekmek alırken. Elektrik düğmesine bastığınız vakit kaç çeşit vergi ödüyorsunuz? Beş çeşit. Elektrik düğmesine bastığınızda beş çeşit vergi ödüyorsunuz. Musluğu açtığınızda dört çeşit vergi ödüyorsunuz. Nereye gidiyor vergiler? Artık bu soruyu sorduğunuz vakit derim ki o memlekete demokrasi geldi. ‘Ben vergi veriyorum, benim paramı nereye harcadın?’ Bu sorunun sorulması lazım. Bu soru sorulursa memlekete demokrasi gelmiş olur o vakit. ‘İlk yapacağınız iş nedir’ diye soruyorsunuz ya, birinci yapacağımız işlerden biri de ‘siyasi ahlak kanunu’. Ahlaklı adamın Meclis’e gelmesi lazım. Gelecek, ahlakı ile çalışacak; milletin vekili olacak, birilerinin değil. Milletin vekili olarak vazifesini yaparsa sorun biter. Bunu yapacağız inşallah.”
