CHP Genel Lider Yardımcısı, Ankara Milletvekili Bülent Kuşoğlu ve HDP İstanbul Milletvekili Erol Katırcıoğlu, Ankara’da Mülkiyeliler Birliği’nin düzenlediği “Ekonomik Kriz Konferansı’nda” konuştu.
Konferansın üçüncü oturumu olan “Krizin Siyaseti: Nedenler ve Çıkış Yolları” başlıklı oturumda konuşan Kuşoğlu, şunları söyledi:
“İnanın bilmiyorlar”
“Biz CHP olarak öteki siyasi partilere nazaran daha fazla sorumluluk hissediyoruz zira CHP ana muhalefet partisi, önümüzdeki devirde bu meseleleri, dertleri çözmesi gereken parti. Hem telaşlıyız hem de herkesten daha fazla dertliyiz ciddiye alıyoruz krizi, tekliflerimiz var yapılması gerekenler olarak. Neden telaşlıyız, birtakım bahisleri toplumunun anlamamasından ötürü kaygılıyız. Plan Bütçe Komitesi, Meclis’in maddelerinin yüzde 80’nin geçtiği yer ve iktisatla ilgili yasalar oradan geçiyor. Orada iktidara mensup milletvekilleri de bu mevzuyu bilen bireylerin olması gerekiyor, inanın bilmiyorlar. Geçen yılki kamuoyu yoklamalarına bakar mısınız? AKP’nin Erdoğan’ın oyları yeni iktisat siyasetlerini açıkladıkları vakit oy oranındaki düşüş durdu. Onun için kaygılıyız. Öteki taraftan dünyada da bir kriz var istikrarlar değişiyor, bu türlü bir devirde Türkiye’nin istikametinin çok yeterli tespit edilmesi lazım Türkiye’nin bu Çin-Amerika çekişmesi içerisinde çok yanlışsız bir yere oturtulması lazım, çok planlı hareket etmesi lazım, öncelikli bölümlerin çok yanlışsız tespit edilmesi lazım.
“Döviz borçlarını ödemekte artık zorlanıyorlar”
Korkut hocanın baştan tabir ettiği üzere kolay bir kriz değil bu bir buhran, yalnızca iktisatta de kriz yok, basında da devlette de toplumda da parlamentoda da kriz var. Bunu bir buhran olarak tanımlıyoruz, işin enteresan tarafı bu krizin tahlili ekonomik değil öncelik siyaset kurumunda. Demokrasiyle, itimatla ilişkili. Bu devirle ilgili olarak bir tanımlama yapmak istersem; dünyada en fazla likitin olduğu borçlanma yapılabilecek olan bir devirde borçlandılar, bu borcu gelir getirmeyecek bilhassa döviz getirmeyecek alanlarda kullandılar. Döviz borçlarını ödemekte artık zorlanıyorlar.
“Yurtdışında en az 200 milyar dolarları var”
Türkiye üzere iki paralı, çift paralı ekonomilerde kriz öncelikle döviz krizidir. Maalesef döviz biterse onu kriz olarak tanımlıyoruz. Bunlar bu periyotta borçlandılar fakat yüklü olarak inşaat dalında o parayı kullandılar, döviz getirecek üreteceğimiz bir alanda kullanmadılar… Türkiye borç aldı aldı ödeyemez duruma geldi. Bir de buna ek olarak bu periyotta güçlü edilenler, iktidar tarafından bilhassa kayırılanlar, bizim ‘beşli çete’ dediklerimiz de dahil olmak üzere bu devirde varlıklı olanlar o dövizleri aldı yurtdışına götürdüler. Şu anda yapılan hesaplara nazaran yurtdışında en az 200 milyar dolarları var. 100 milyar dolar gelsin Türkiye’yi abat ederiz, en azından krizden çıkabilmemiz için bu türlü bir meblağ gerekir. Yurtdışına götürüldü bir taraftan da bu para, kaçırıldı. Türklere ilişkin en az 200 milyar dolar var yurt dışında. Bunun sebebi şu Türk yatırımcı bunu yurtdışına götürmüş demek ki çok büyük bir itimat krizi var her şeyden evvel. Siz bu inanç krizini çözmeden bu ekonomik krizi çözebilir misiniz, mümkün mü?
“Adaleti, can ve mal güvenliği, demokrasiyi, hakça paylaşımı sağlamak lazım”
Peki ne yapacağız bu bahislerle ilgili olarak, tahlili daima bir arada bulmamız gerekiyor. Bir defa biraz evvel söylediğim üzere ekonomik krizle ilgili olarak tahlil öncelikle siyasi, inanç ortamının yaratılması gerekiyor. Evvel demokrasinin tesis edilmesi gerekiyor. Dört ayaklı bir tahlil teklifimiz var; adaleti, can ve mal güvenliğini, demokrasiyi, hakça paylaşımı sağlamak lazım. Sonra üreten ve zenginleşen bir Türkiye oluşturmak lazım. Üretmeyi, döviz kazanmayı ön plana alan bir Türkiye. Hakça paylaşımı, toplumsal adaleti ön plana almak lazım üçüncü ayak o, sonra da bunun sürdürülebilir olması lazım.
“Kur farkından doğan karlar nedeniyle 40 milyar küsur beyan edilmiş kurumlar tarafından”
Cuma günü genel şura kapalıydı ancak sabahtan itibaren Plan Bütçe Komisyonu’na getirilen bir torba kanunu görüştük. Bilmece çözer üzere buradaki hinlik nedir diye onları bulmaya çalışıyorsunuz. Bu türlü bir parlamento tertibi olmaz. Olağanda yönetmelikle çıkması gereken kanunlar var, bürokrasi kendisini garantiye alabilmesi için onları kanun olarak düzenletiyor ve Meclis’te buna kimse itiraz etmiyor. Bir kez tahlil olabilmesi için hakikaten parlamenter sisteme gereksinim var. Parlamento çalışmıyor en azından çalışır hale getirmemiz lazım. Kur muhafazalı mevduat hesabı çıktı, yalnızca yıl sonu itibariyle kambiyo karları yani kur farkından doğan karlar nedeniyle 40 milyar küsur beyan edilmiş kurumlar tarafından, 10 milyar 165 milyon lira ödenmesi gereken vergi alınmıyor, ödenmiyor yalnızca kur farkından kaynaklı. 10 bin küsur şirket döviz tercih etmiş onların dediği üzere Türk lirasını tercih etmemişler ondan sonra da onlara muafiyet çıkarılmış onlar teşvik edilmiş. Biz bunu Meclis’te tartışamıyoruz, o denli bir ortam yok. Kendi yatırımcımızın yatırım yapabileceği bir iklim oluşturmamız lazım, hukuk nizamı oluşturmamız lazım. Hukuk sisteminiz yoksa, garantiniz yoksa nasıl yatırım yaparsınız. Yeni kurumlara, kurallara, kanunlara muhtaçlık var. İhale kanunu 200’e yakın kere değiştirilmiş. Varlık Fonu 2016’da çıkarıldı 20’ye yakın değişiklik yapılmış.
Bu periyot neoliberalizmin bittiği bir periyot, sorunları olan bir devir ancak ek olarak bizler ne yapacağız. Eğitim, tarım, güç, yüksek teknoloji ve sıhhatle ilgili olarak katiyetle kamunun devreye girmesi lazım. Yatırımcı olması gerekiyorsa yatırımcı ya da pazarlamacı olması gerekiyorsa pazarlamacı, kamu devreye girmeden çözmemiz mümkün değil. Kamu güya bundan evvelki periyotta bir yanlışlıkmış üzere anlatıldı. Gelişen birçok ülke Güney Kore dahil gerisinde devlet yoksa pazarlama da yapamıyor, üretim de yapamıyor. Teknoloji, bu alanda riski hiçbir biçimde özel kesim almaz. Teknolojide riski kamunun alması gerekiyor, yol göstermesi gerekiyor. Bu tarım, eğitim, sıhhat üzere alanlar için de geçerli.”
