Geçen yıl 11 Ağustos’ta Kastamonu’nun Bozkurt ilçesinde ve Sinop’un Ayancık ilçesini sel basmış. Meydana gelen sel felaketlerinde sel suyuyla taşınan tomruklar terleşim yerlerine önemli zararkar vermiş ve can kaybına neden olmuştu.
Birçok kişinin hayatını kaybettiği sel felaketinin akabinde Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü, su düzeyi yükselen dere yataklarında köprüleri tıkayıp, taşkına yol açan kütük ve odunsu malzemelere karşı ‘sel tırmığı’ yapılarını geliştirdi. Yerleşim bölgelerinin üst kısımlarında inşa edilecek yapılar, odunsu gereçlerin geçişini engellemeyi öngörüyor.
‘Doğu Karadeniz’e inşa edeceğiz’
DSİ Genel Müdürü Kaya Yıldız, Doğu ve Batı Karadeniz’de son yıllarda yaşanan taşkınlarda ağır odunsu gereç taşınımı olduğunu ve bunun taşkın ziyanını artırdığının görüldüğünü kaydetti. Yıldız, “Esasen DSİ mansap ıslah çalışmalarına entegre olarak üst havza çalışmaları kapsamında rüsubat denetimi için çok sayıda tersip bendi inşa etmiştir. Bu yapılanlara ek olarak ‘geçirgen tersip bendi’ olarak nitelendirilebilecek ‘sel tırmığı’ olarak isimlendirdiğimiz yapıları geliştirdik. 2022 yılında bu yapılara Doğu Karadeniz Bölgesinde inşa edeceğiz” dedi.
Geçen yıl Sinop ve Kastamonu’da yaşanan taşkınlarda öngörülemeyen ölçülerde iri kaya materyal gelişi de olduğunu vurgulayan Yıldız, “Bu materyallerin yerleşim yerlerine ulaşmadan membada tutulması amacıyla baraj yüksekliğinde rüsubat depolayacak, kısmen taşkın ötelemesi yapacak olan ‘taşıntı barajları’ (sel kapanları) geliştiriyoruz. Tekrar taşkın riski büyük olan yerleşim yerlerinin membada taşkın sularını depolamak niyetiyle taşkın barajları ile ilgili planlama çalışmaları başlatılmıştır” diye konuştu.
‘Taşkın ötelemesi yapacak’
Yıldız, odunsu malzemelerin aşağıdaki yatakları tıkadığını, kent merkezlerinde büyük külfetlere yol açtığını gördüklerini kaydedip, “Bunların tesirlerini azaltmak için üstte rüsubatı depolayacak sel barajlarını daha da yaygınlaştıracağız. Geçen devirde de hizmete açtığımız kimi taşkın tedbire depolama yapılarımız var, bunun genel ismini ‘taşkın depolaması’ olarak söylemek daha hakikat olur. Bunları yaygınlaştırmış olacağız. ‘Tersip bentleri’ dediğimiz yapılar da daha küçük çaplı yapılar. Bunlar da taşkın depolama görevini görüyor. Bunlar rüsubatı depolayan yapılar. Temel üzerinde durmamız gereken üst havzadan gelen ve aşağıdaki dere yataklarının tıkanmasına sebep olan hem de yerleşim yerlerinde daha çok ziyana yol açan durumlar. Bu depolama yapıları hem rüsubatı depolayacak hem de taşkın anında fazla gelen suları öteleyerek, taşkın ötelemesi yaparak yerleşim yerlerinin biraz daha rahatlamasını sağlayacak” dedi.
‘Ani kar erimelerine karşı önlemlerimizi aldık’
Yıldız, ani sıcaklıklar ile karın erimesinin risk oluşturabileceğine dikkat çekerek, “Bulunduğumuz ay prestiji ile hava sıcaklıklarının kısa vakitte, ani yükselmeleri kelam konusu olabilir. Bu da bir grup ani kar erimelerine neden olabilir. Vakit zaman meteoroloji de bizim de bulunduğumuz sistem üzerinden kar erimelerine bağlı çığ ikazları yapıyor. Kar erimeleri demek, süratli eridiğinde taşkınla ilgili de kimi hassasiyetler oluşturabilir. Biz önümüzdeki 1-2 aylık periyotta kar erimelerine neden olacak çok sıcaklık yükselmeleri olduğu takdirde sorun yaşayabileceğimiz olası olan yerlerde gerekli önlemlerimizi aldık, hazır vaziyette bekliyoruz. İstikrarlı biçimde sıcaklık yükselir ve kar erimeleri de istikrarlı olduğu takdirde hem yer altı sularımız beslenmiş olacak hem de depolarımız riske maruz kalmadan dolmuş olacak. Büyük bir risk yaşayacağımızı ön görmüyoruz; lakin dikkatliyiz tedbirliyiz. Nisan’da istikrarlı gidersek mayıs ayı çok sorun olmaz diye düşünüyoruz. Bizim yaptığımız birçok barajımız ve depolamamız taşkınlara karşı en büyük tedbir” diye konuştu.
Ne olmuştu?
Sinop’un Ayancık ve Kastamonu’nun Bozkurt ilçelerinde meydana gelen sel felaketinde en çok ziyanı sel suyuyla sürüklenen tomruklar vermişti. Olayda ihmaller zincirleri sorgulanırken dikkatler en çok müsaadesiz kurulan ve selin tesiriyle yerleşim yerlerine yağan ‘tomruk deposunda’ toplanmıştı.
Eski Ayancık Kaymakamı Çağlayan Kaya, 15 Ağustos günü halktv.com.tr’ye yaptığı açıklamada, selde yıkıcı etkiyi arttıracağı için tomruk depolarını dağ yamacına taşımak istediğini, devrin Ayancık Orman İşletme Müdürü, muhtarlar ve köylülerin “Ekmeğimizle oynuyor” diyerek direndiğini, kendisinin tayin isteyerek ilçeden ayrıldığını söylemişti.
