İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) mülkiyetinde yer alan tarihi Yerebatan Sarnıcı giriş yapısı ve Talat Paşa Konağı’na rastgele bir mahkeme kararı olmadan Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından el konulduğu duyuruldu.
İBB hem konak için hem de sarnıç için hukuksal süreç başlattı. Son Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile önü açılan müzelerin Ulusal Saraylar Yönetimi Başkanlığı’na evre ihtimalini kıymetlendiren İBB Genel Sekreter Yardımcısı Uzman Polat “Sarnıçla, Saray’ı karıştırmasınlar. Bunun gerçek ismi Yerebatan Sarnıcı’dır. Bizanslılar evresinde yapılmıştır. Münasebetiyle Ulusal Sarayların kapsamına alınacak bir statüde değildir. Umarım bu türlü bir tasarruf ve bu türlü bir uygulama olmayacaktır” dedi.
Polat, İBB’nin elindeki müzelerin tamamına el konulma ihtimali olduğunu söyledi.
“Mahkeme kararı olmaksızın İBB’den alındı”
Resmi Gazete’de yayınlanan kararnamedeki “Başkanlık, Cumhurbaşkanının onayıyla yeni müze kurabilir yahut kamu kurum ve kuruluşlarının müzelerinin idaresini devralabilir” sözüyle kamunun elindeki tüm müzelerin zamanının önü açılmıştı. İBB mülkü olan Yerebatan Sarnıcı önünde konuşan Polat, yapıların el değiştirmesine münasebet gösterilen Vakıflar Kanunu ve belediye mülkiyetinden alınan yapılarla ilgili açıklama yaptı. Vakıflar Kanunu’nun mülkleri İBB’den alacak yapıya ve ruha sahip olmadığını söyleyen Polat, uygulamanın tarihî bilgiden mahrum olduğunu belirtti.
Polat, kültür varlığı olması kaidesi aranmasına karşın, maddelerin yorumlanarak Yerebatan Sarnıcı giriş yapısı ve Talat Paşa Konağı’nın mahkeme kararı olmaksızın tapu müdürlüğüyle, Vakıflar Bölge Müdürlüğü ortasındaki yazışmayla İBB’den alındığını açıkladı.
“Bütün müzelere el konulabilir”
Uygulamaların tarihi gerçeklikten uzak olduğunu söyleyen Polat, Talat Paşa Konağı döneminin yorumlamanın ötesine geçerek bir el koymaya dönüştüğünü söyledi. Uzun müddettir devam eden onarım çalışmasıyla ayakta tutmaya çalışılan Yerebatan Sarnıcı’yla ilgili de benzeri bir ihtimalin ortaya çıktığını belirten Polat, “Kararnamenin neyi hedeflediği ve kapsadığını bilmek mümkün değil. Ancak şunu söyleyebiliriz ki; artık İBB’nin öbür kamu kuruluşlarının elindeki bütün müzeler ani bir kararla devredilebilir durumdadır” diye konuştu.
İstanbul’da sıklıkla Yerebatan’ın ‘saray’ olarak anıldığını hatırlatan Polat, “Kültür alanını yöneten dostlarımıza buradan davetimizdir. Sarnıçla ‘Saray’ı karıştırmasınlar. Bunun gerçek ismi Yerebatan Sarnıcı’dır. Bizanslılar periyodunda yapılmıştır. Münasebetiyle ulusal sarayların kapsamına alınacak bir statüde değildir. Umarım bu türlü bir tasarruf ve bu türlü bir uygulama olmayacaktır” dedi.
“Bir kısmına el konuldu”
Basın mensuplarının sorularını da yanıtlayan Polat, “Yerebatan Sarnıcı’nın işleyişi nasıl etkilenecek ve ziyaretçi girişi nasıl olacak” formunda soruya şu yanıtı verdi: “Yerebatan Sarnıcı’nın bir kısmını el konulmuş durumda. Onarım kapsamında da kullandığımız yapılar. Biz onarım sürecimizde bu alanları kendi programımız içinde değerlendirmeye devam ediyoruz.
Biz Yerebatan Sarnıcı’ndaki bu son gelişmenin süreci etkilememesini umuyoruz. Lakin daha evvel öbür yerlerde el koymalardan sonra Tunuslu Hayreddin Paşa örneğinde olduğu üzere…
İBB kullanıyordu. Vakıflar Genel Müdürlüğü burayı tahliye ettirdi. İstanbul Büyükşehir Belediyesi, kendi yaptığı binada kiracı olarak bile duramamıştı. Umarım Yerebatan da bu türlü bir süreci konuşmuyoruzdur.”
“İBB davaları kazanacak”
Polat, basın mensuplarının sorularını şu halde yanıtladı:
Hukuki teşebbüs olacak mı bu vakıfların dönemi kararına karşı?
“Tabii, bu tıpkı Seyahat Parkı, Galata Kulesi ve öbür örneklerde olduğu üzere haksız bir uygulama olduğundan tekrar mülkümüze iadesi istenecek. Uzun süreçli davalardır bunlar. Galata Kulesi üzere binanın bir vakıf tarafından yapılıp yapılmadığını ispat etmek çok kolay. Mahkeme süreçleri devam ediyor. Şimdi uzman raporları ve yerinde incelemeler üzere süreçler de devam ediyor. Lakin hiç kuşkumuz yok. Bu davaların tamamı İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin tekrar mülklerini geri kazanmasıyla sonuçlanacak.
Cumhurbaşkanlığının kararnamesinde ‘İBB’ye ilişkin yerlere el koyma var’ diyebilir miyiz?
Müzecilik geçmişi içerisinde en esaslı müzeler, İstanbul’da ve İstanbul Büyükşehir Belediye’sindeki müzeler. Münasebetiyle bizim uhdemizdeki değerli müzelerin tamamı bu kapsamda muhatap alınabilecek durumda.
Mali olarak müzelerin getirisi neydi? İstanbul Büyükşehir Belediyesi, bu kararnameyle bir arada nasıl bir kayıp yaşayacak?
Esaslı bir kültürel miras onarımında kullanacağımız kaynağın kaybı manasına geliyor. Bu zira buralardan gelen gelirler İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından kentteki başka kültür varlıkların tamirinde kullanılıyordu.
Son datalarda 1,6 milyon yıllık seyahatçisi vardı. Yeni stant programıyla biz bu amacı üç milyona çıkarmıştık… Galata Kulesi’ni biz kaybettiğimiz vakit yalnızca yapıyı kaybetmedik. Oradan gelecek gelirleri de kaybetmiş olduk. İki yıldır Galata Kulesi’nden, İstanbul Büyükşehir Belediyesi bir gelir kazanamıyor. İstanbul Büyükşehir Belediyesi’ne büyük ekonomik kayıplar yaratan alanlar durumunda.”
