Bir katil öldü
Ülkesi bir dünya zorbası olmasaydı, işini hakkıyla yapan bahadır bir mahkemede, ülkesinin birçok yetkilisiyle birlikte savaş hatalısı olarak yargılanırdı kesinlikle. ABD’nin birinci bayan Dışişleri Bakanı Madeleine Korbel Albright Yugoslavya’yı parçalayan, Ruanda soykırımında sorumluluğu olan berbat bir üst seviye Amerikan yetkilisiydi zira. Evvelki gün 84 yaşında öldü. Hakkında makûs laflar etmekten çok hoşlandığım insanlardandı. Ona hakaret etmeyi daima sevdim.
Amerikan siyasal sisteminin acılı bir Yahudi ailenin çocuğunu nasıl canavara dönüştürdüğüne verilecek en yeterli örnekti de. Büyük Yahudi ahlakından nasiplenmediği, ABD’nin Irak’ı işgali sonucu 1,5 milyon Iraklı’nın mevtini, “ama buna değdi” diyerek savunacak kadar insanlık düşmanı oluşundan belirlidir. Asıl ismi Marie Jana Korbelova olan Albright, 1937’de o zamanki Çekoslovakya’nın (şimdi de Çekya’nın) başşehri Prag’da doğmuştu. Ailesi, 1939’da Naziler ülkeyi ele geçirdiğinde Çekoslovakya’dan kaçınca savaş yıllarını Londra’da geçirmişti. Daha sonra diplomat babasının kararıyla gittikleri Amerika’da siyaset basamaklarını çıkması süratli olmuştur. 22 Ocak 1997’de atandığı Dışişleri Bakanlığı vazifesini 20 Ocak 2001’de tamamlamıştı.
Mahvetmeye dört yıl yetti
Hepsi bu. İşte bu dört yıl müddetince ABD’nin Ortadoğu ile Bosna-Hersek’teki dış siyasetini şekillendirmede kilit bir rol oynadı Albright. Fakat kan dökerek. Uğursuz işler yapmıştır. 1999’da, Kosova’daki Arnavutlara “etnik temizlik” yapıldığı gerekçesiyle NATO ülkelerine Yugoslavya’yı bombalatmıştı örneğin. O denli ki ülkesinin medyası tarafından “Madeleine Savaşı” olarak isimlendirilen 11 haftalık hava hücumlarından sonra Yugoslavya, NATO’nun kurallarını kabul etmiş, parçalanma başlamıştı. Periyodunda Irak’a yönelik yaptırımlar neredeyse “soykırım”a dönmüştü. Onun buyruğuyla Irak’ın su artıma tesisleri vurulmuş, yüzbinlerce insan pak sudan yoksun kalmıştı. O öteki uğursuz Hilary Clinton’la birlikte Irak’ın temel sivil muhtaçlıklarını karşılayacak kadar petrol satmasını engelleyen yaptırımlar yoluyla yüz binlerce sivilin taammüden öldürülmesinden sorumludur. Cinayette, toplu kıyımda Reagan’dan sonraki en âlâ Reagan buydu.
Yaptırımların çok sayıda Iraklı sivilin vefatına yol açtığını kabul etti de. Sunduğu münasebetler elbette bir savaş hatalısı olduğu gerçeğini örtemedi. Aralık 1998’de Irak’a akın kararı BM Güvenlik Konseyi’nden geçmediği ya da onaylanmadığı için Albright daima savaş hatalısı ithamıyla yaşadı.
Bir vatandaş girişimi
Dünyanın her yerinde protesto edildi elbette fakat bence en manalısı 6 Şubat’ 1998’de ABD’nin Connecticut eyaletinin Middletown kentinde yapılanıdır. Yaklaşık 125 kişi Middletown polisine kente konuşma yapmaya gelmiş olan Madeleine Albright’ı tutuklamaları için resmi müracaat yapmıştı. Bu ABD’de daha evvel yapılmamış bir teşebbüstü. Avrupa’da “vatandaş tutuklama hakkı” yasal olarak vardı. Irak’a hücumun başka büyük günahkârı İngiltere Başbakanı Tony Blair’i, Strasburg’a bir toplantıdan çıktığında güvenlik bariyerini aşmayı başaran bir gösterici koluna girerek “vatandaş tutuklama hakkı uyarınca seni savaş hatalısı olarak tutukluyorum” kelamlarıyla sembolik olarak tutuklamıştı. İzlandalı Elias Davidsson da 1997’de üç sefer İzlanda dışişleri bakanının tutuklanmasını kamuoyu önünde talep etmişti. Ülkede bu türlü bir yasa olmamasına karşın bu örneklerden yola çıkan Middletown göstericilerinin Albright’a suçlamaları ağırdı: Savaş kurallarını ihlal etmek, taarruz buyruğu vermek, soykırım kabahatine katılmak.
İlk sefer utandı
Albright konuşması sırasında bu suçlamalara yol açan kararlarına ait soruları kabul etmedi. Fakat, beş kişi Albright’ın konuşmasını böldü. Birinci kelam alan Albright’ın soykırım yaptığını haykırdı. Protestocular ülkelerinin düşmanı değillerdi. Ülke adaletinin kanunları uygulaması taraftarıydılar yalnızca. Tutuklama isteminde bulundular lakin bunu yasal bir davaya dönüştürmediler. İstemediklerinden değil, yararsız, hatta ziyanlı olacağından. Zira ülkenin eski Adalet Bakanı Ramsey Clark, Ronald Reagan‘ın Libya’ya atağında ömrünü yitiren kurban yakınları ismine dava açmış, fakat dava reddedilmekle kalmamış, Clark’ın 15 bin doları da harcanmıştı.
Middletown göstericilerin polise yaptıkları “tutuklama” talebi natürel ki yerine getirilmedi. Ancak Albright’ın o gün kentteki konuşması sırasında epey utandığı yazıldı ABD medyasında. Doğruysa, yüzünün rengi birinci kez değişmiş olmalı. Damarlarında kan taşıdığı da bu türlü fark edilmiştir, muhtemelen.
Katildi.
Iraklı çocukların kanı ellerindedir. Ruanda soykırımında parmağı vardır. Gittiği yer her nereyse orada o çocuklarla müsabakasını dilerim.
Başkalarına tanımadığı uzun yaşama hakkını 84 yıl kullandı, tabiatın bu cins gereksiz cömertlikleri var ne yazık ki. Lakin öldü işte.
Dayansın ehli kubur.
