CHP Önderi Kemal Kılıçdaroğlu ertelemek zorunda kaldığı Diyarbakır ziyaretini gerçekleştirdi.
Önceki periyotlarda de Diyarbakır’a giden Kılıçdaroğlu hiç bu kadar sıcak ve coşkulu karşılanmamıştı. Diyarbakırlıların, CHP Lideri’ni bu kadar sıcak karşılamalarında kuşkusuz Kılıçdaroğlu’nun “Demokrasinin yolu Diyarbakır’dan geçer” açıklamasının tesiri var. Bu kelamın öncesinde de Kılıçdaroğlu, CHP’nin son kurultayında “Söz veriyorum Kürt meselesini çözeceğim” vaadinde bulunmuştu.
Son olarak altı muhalefet partisinin ortak mutabakat metninde kimsenin kimliği nedeniyle ötekileştirilmeyeceği, dışlanmayacağı, yeni Türkiye’nin her bölümün iştirakiyle inşa edileceği, devlet kurumlarının hiçbir ayırım yapmaksızın tüm vatandaşlara eşit arada olacağı vaatleri sıralanmıştı.
Kılıçdaroğlu “Kürt sorunu”nun tahlili konusunda yarattığı beklenti nedeniyle Diyarbakır’da coşkuyla karşılandı. Diyarbakır’da yaptığı konuşmalar da bu beklentiyi besledi.
Kılıçdaroğlu’nun bu açılımından evvel de sorunun varlığını kabul eden ve çözeceğini taahhüt eden önderler oldu. “Kürt realitesini tanıyoruz” diye yola çıkan Süleyman Demirel, DAİMA adaylarına SHP listesinde yer veren ve Kürt raporu hazırlatan Erdal İnönü, idam cezasını kaldıran, Kürtçe yasağını kaldıran Bülent Ecevit, “AB’nin yolu Diyarbakır’dan geçer” diyen Mesut Yılmaz, Tansu Çiller. Ve nihayet, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın yönettiği PKK, Öcalan ve Kandil’i muhatap alan “çözüm” yahut “açılım” süreci.
Ancak bu önderlerin hiçbiri meseleye kalıcı bir tahlil getiremedi. PKK terör aksiyonlarına devam etti. ABD’nin takviyesi ve muhafazası altında Suriye’de bir ordu ve bir devlet yapısı da kurdu. Bu istikametiyle Türkiye açısından sorun hem içeride hem dışarı devam ediyor.
Avrupa Birliği’yle tam üyelik için müzakere sürecinde, Ecevit hükümetinin idamı ve Kürt yasağını kaldırması, AK Parti iktidarı devrinde TRT kanallarından birinin Kürtçe yayına başlaması, Kürtçe nedeniyle açılmış davaların düşürülmesi, Kürtçe propagandanın özgür bırakılması, Kürtçe kursların açılması üzere adamlar da atıldı.
Bu adımlar Avrupa Birliği ilerleme süreçlerinde atılmış olsa da PKK ve birebir siyasi çizgideki HDP öncülü partilerin talepleri ortasında da yer alıyordu.
Ancak bu ıslahatlar ne PKK’yı ne de birebir taleplerde bulunan siyasi partileri tatmin etti.
Bu cenaptan gelen talepler ortasında hayata geçirilmeyen ana lisanda eğitim talebidir. Bu taleple birlikte HDP, Türkiye’nin yine inşasının Kürtlerin kurucu iştiraki olmadan gerçekleşmeyeceğini savunuyor.
Burası çok hassas, çok ince bir çizgi.
CHP acısından bakalım.
CHP çalışmalarını sürdürdüğünü açıkladığı yeni “Kürt raporu”nu tamamlayıp açıklamış değil.
Ancak Kılıçdaroğlu’nun Türkiye’nin ulusal, üniter, laik, hukuk devleti niteliklerine yaptığı vurgular var. Son söyleşimizde anayasanın birinci 4 unsurunun CHP için kırmızı çizgi olduğunu vurgulamıştı. Ayrıyeten CHP yetkilileri de yaklaşımları içinde anadilde eğitim bulunmadığını belirtmişlerdi.
Bu çerçeve içinde CHP’nin somut olarak nasıl bir tahlil ortaya koyacağı çok değerli. Örneğin Lokal İdareler Avrupa Şartı’na konulan şerhlerin kaldırılıp kaldırılmaması konusundaki eğilimi nedir? Anadilde eğitim talebine yaklaşımında bir değişiklik var mı, yok mu? Güneydoğu’nun özerk bir bölge olması üzere yaklaşım kelam konusu mu?
HDP açısından bakılınca da bu partinin netleştirmesi gereken yeniden hassas hususlar var. Bunların başında PKK geliyor. HDP’nin üzerinden PKK’nın gölgesinin kalkması ve başka partilerin sık sık vurguladığı üzere PKK ile ortasına görülür biçimde bu uzaklık koyması kelam konusu olacak mı? PKK’nın Güneydoğu’yu da kapsayarak dört ülkeden dört kesim üzerinde Bağımsız Kürt Devleti kurma maksadına açıktan karşı çıkarak, “ayrılıkçı” olmadığı konusunda kamuoyunu inandıracak adımlar atmayı düşünüyor mu? PKK’ya silah bıraktırmak üzere bir hedef taşıyor mu? Taşıyorsa bunu sağlayacak bir gücü var mı?
CHP’nin ve HDP’nin bu bahisleri netleştirmeden ve kamuoyunu ikna etmeden ortaya koyacakları, yalnızca 2023 seçimlerine endeksli yaklaşımlar yüzeysel kalacaktır.
Önümüzdeki cumhurbaşkanlığı seçiminde HDP seçmeninin Millet İttifakı’nın adayını destekleyip desteklememesi, sonucu kıymetli ölçüde etkileyecek en kıymetli faktördür.
Diğer yandan CHP’nin, “çözüm” ve “Kürt açılımı” yaklaşımını, anayasanın birinci dört unsurunda beden bulan, “ulusal, üniter, laik, hukuk” devleti prensiplerini zedelemeden, bu unsurlarla uyumlu formda sonuç alabilecek bir programa oturtması gerekir.
Bu nedenle CHP’nin de HDP’nin taleplerini ve atacakları adımları somut formda kamuoyuna açıklamaları faydalı olacaktır.
