TBMM Genel Şurasında kabul edilen Nükleer Düzenleme Kanunu Teklifi’ne nazaran, nükleer zararın tazmini biçimi ve fiyatı kusursuz ve münhasır sorumluluk prensibi temel alınarak Türk Borçlar Kanunu kararları uyarınca tayin edilecek.
Nükleer ziyan gören şahsa toplumsal sigortalar, özel sigortalar ve genel sıhhat sigortasına ait mevzuat uyarınca ayrıyeten yapılan ödemeler nükleer ziyan görenin bu kısımda yer alan kararlar uyarınca alacağı tazminat meblağından düşülecek.
Nükleer ziyan gören bireyler, ziyanlarının tazminini, sorumluluk sonları içinde direkt işletenden talep edebilecekleri üzere sigortacıdan, nükleer sigorta havuzundan ve başka teminat verenlerden de talep edebilecek.
Nükleer zararın belirtilen sorumluluk ölçüsü sonlarını aşmasının beklendiği durumlarda nükleer hadisenin meydana geldiği tarihten itibaren en geç 2 ay içinde Cumhurbaşkanınca nükleer hadise sonucu meydana gelen nükleer ziyanların tazmini için nükleer ziyan görenler tarafından yapılan müracaatları kıymetlendirmek ve müracaatlar hakkında karar vermek üzere Nükleer Ziyan Tespit Kurulu kurulacak. Komitenin sarfiyatları Bakanlık bütçesinden karşılanacak.
Nükleer ziyan tazmini
Komisyon kurulması halinde, nükleer hadise sonucu meydana gelen nükleer ziyanlar kurul marifetiyle tazmin edilecek.
İşletenin sorumluluk sonuna giren meblağ, Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından işletenden yahut onun sigortacısından ya da işleten tarafından gösterilen teminatın paraya çevrilmesi suretiyle tahsil edilecek.
Komisyon, yapacağı ilanlarla en az bir yıllık bir mühlet tanıyarak ve müddetin bitiş tarihini belirleyerek, nükleer ziyan gören kişilerin komisyona veya belirleyeceği diğer makamlara başvurmalarını isteyecek.
Bu dosyalar yeni bir başvuru şartı aranmaksızın incelenmek üzere komisyona gönderilecek.
Usulüne uygun başvuru yapanlara ödenecek tazminatların toplam tutarının sorumluluk miktarı sınırı aşan durumlarda komisyon, sorumluluk miktar sınırını teşkil eden meblağı paylaştıracak bir ödeme planı yapacak. Ödeme planında, can kaybı veya kişilerin sağlığına verilen zararlar öncelikle tazmin edilecek. Sorumluluk miktarı sınırının aşıldığı kısım için Cumhurbaşkanı uygun göreceği tedbirleri alacak.
Komisyon tarafından verilen kararlara karşı Ankara İdare Mahkemelerinde dava açılabilecek.
Komisyon, yedi üyeden oluşacak, üyeler, kamu görevlileri arasından cumhurbaşkanı tarafından belirlenecek.
Rücu hakkı
İşleten, sigortacı, nükleer sigorta havuzu, diğer teminat verenler ve devlet, nükleer zararı ortaya çıkaran nükleer hadiseye kasıtlı olarak sebep olan gerçek kişiye karşı rücu hakkına sahip olacak.
İşletenin, aralarındaki sözleşmede açıkça belirtildiği takdirde, sözleşmede belirtilen kapsam ve şekilde sözleşme yaptığı kişiye karşı da rücu hakkı bulunacak.
Nükleer zararların karşılandığı haller hariç, tazminat talepleri nükleer zarar gören kişinin zararı ve sorumlusunu öğrendiği tarihten itibaren belirlenen zaman aşımı süresi henüz tamamlanmamışsa 3 yıl geçmekle zaman aşımına uğrayacak.
Can kaybı ile kişilerin sağlığına verilen zararlarla ilgili tazminat talepleri, nükleer hadisenin gerçekleştiği tarihten itibaren 30 yılın, diğer nükleer zararlarla ilgili tazminat talepleri nükleer hadisenin gerçekleştiği tarihten itibaren 10 yılın geçmesiyle zaman aşımı olacak.
Rücu hakkı, rücu hakkına sahip kişinin rücu edeceği kişiyi öğrenmesinden ve tazminatı ödemesinden itibaren 3 yılın ve her halde tazminatın tamamının ödendiği tarihten başlayarak 10 yılın geçmesiyle zaman aşımına uğrayacak.
Türk mahkemeleri yetkili olacak
Türkiye Cumhuriyeti egemenlik alanında gerçekleşen bir nükleer hadiseyle ilgili olarak veya Paris Sözleşmesi ve Türkiye’nin tarafı olduğu Viyana ve Paris Sözleşmelerinin Uygulanmasına İlişkin Ortak Protokol uyarınca Türk mahkemelerinin yargılama yetkisinin söz konusu olduğu hallerde sadece Türkiye Cumhuriyeti mahkemeleri yetkili olacak.
Türkiye Cumhuriyeti mahkemelerinin yetkili olması halinde Ankara mahkemeleri kesin yetkili olacak. Nükleer Zarar Tespit Komisyonu kurulmaması halinde mahkeme, belirlenen sorumluluk sınırını aşmayacak şekilde, nükleer zarar gören kişilere geçici ödeme yapılmasına karar verebilecek.
Nükleer Düzenleme Kurumu
Nükleer Düzenleme Kurumuna düzenleyici faaliyetlerini zafiyete uğratacak, bu faaliyetlerle çelişecek veya faaliyetlerini etkin bir şekilde yürütmesini engelleyecek yükümlülükler verilemeyecek.
Kurum, Kurul kararı ile 5 yıla kadar yıllara sari yüklenmelere ait sözleşmeler yapabilecek.
Kurumda, Nükleer Düzenleme Uzmanı ve Uzman Yardımcısı istihdam edilecek.
Kurumun görev alanı ile ilgili özel bilgi ve ihtisas gerektiren konularda yerli ve yabancı uzmanlar sözleşmeli personel olarak çalıştırılabilecek.
Sözleşmeli personel olarak istihdam edilecek yabancı uzmanlar ile yurt dışında nükleer enerji alanında fiilen en az 5 yıl çalışmış yerli uzmanlara verilecek her türlü ödemeler dahil ücretler, sözleşmeli personel için uygulanmakta olan sözleşme ücreti tavanının 14 katını aşmamak üzere Cumhurbaşkanınca tespit edilecek.
Kurul Başkan ve üyeleri, görevlerinin devamı süresince görevlerini tam bir dikkat, dürüstlük ve tarafsızlık ile yürüteceklerine, kanun hükümlerine aykırı hareket etmeyeceklerine ve ettirmeyeceklerine dair Yargıtay Birinci Başkanlık Kurulu huzurunda yemin edecek.
Nükleer Teknik Destek Anonim Şirketi kurulacak
Kurumun görevlerini yerine getirirken ihtiyaç duyacağı her türlü analiz, danışmanlık, gözetim, inceleme, araştırma, muayene, test, kontrol, eğitim ve sertifikalandırma gibi teknik destek hizmetlerini sağlamak amacıyla, başlangıç sermayesi 1 milyon Türk Lirası olan ve Kurum tarafından ödenen, paylarının en az yüzde 51’i Kuruma ait olan, Nükleer Teknik Destek Anonim Şirketi (NÜTED) unvanı altında özel hukuk tüzel kişiliğini haiz bir anonim şirket kurulacak.
Kurumun uygun bulması durumunda NÜTED AŞ, üçüncü kişilere yurt içinde ve yurt dışında hizmet verebilecek.
Kamu kurum ve kuruluşlarına personel alınmasına dair ilgili mevzuat hükümleri NÜTED AŞ tarafından istihdam edilecek personel hakkında uygulanmayacak.
Ceza hükümleri
Kanun ile nükleer enerji ve iyonlaştırıcı radyasyona ilişkin ceza hükümleri de düzenleniyor.
Nükleer tesis, radyasyon tesisi veya radyoaktif atık tesisini geçerli bir lisansa sahip olmaksızın işletenler 4 yıldan 8 yıla kadar hapis ve 5 bin gün adli para cezası ile; radyasyon uygulamalarını geçerli bir lisansa sahip olmaksızın yürütenler 1 yıldan 4 yıla kadar hapis ve bin gün adli para cezası ile; nükleer tesis, radyasyon tesisi veya radyoaktif atık tesislerine ilişkin Kurumdan izin alınması gereken faaliyetleri geçerli bir izne sahip olmaksızın yürütenler 2 yıldan 5 yıla kadar hapis ve 3 bin gün adli para cezası ile cezalandırılacak.
Faaliyete ilişkin yükümlülükleri sona ermeden, faaliyetin yürütüldüğü yeri veya tesisi, nükleer maddeyi, radyoaktif kaynağı veya radyoaktif atığı sahipsiz kalacak şekilde terk edenler 3 yıldan 8 yıla kadar hapis ve 5 bin gün adli para cezasına çarptırılacak.
Nükleer tesis, radyasyon tesisi veya radyoaktif atık tesisini cebir veya tehdit kullanarak ya da hukuka aykırı başka bir davranışla ele geçiren, zapt eden veya kontrolü altına alan kişilere 12 yıldan 20 yıla kadar hapis cezası uygulanacak.
Nükleer silah ya da radyolojik silah imal eden, radyoaktif maddeleri bu amaçla bulunduran, kullanan, kullanımını yaygınlaştıran veya bunları ticaretini yapan kişiler 25 yıldan 30 yıla kadar hapisle cezalandırılacak.
Bu fiillerin gerçek veya tüzel kişiyi, uluslararası bir örgütü veya bir devleti bir fiili yapmaya veya yapmaktan kaçınmaya zorlamak amacıyla gerçekleştirilmesi halinde verilecek ceza fiilin ağırlığına göre yarısından iki katına kadar, bu fiillerin bir örgüt faaliyeti çerçevesinde işlenmesi halinde yarısından bir katına kadar artırılacak.
